Ngày 5/11/2013, người dân thành phố New York, Mỹ đi bầu
thị trưởng mới sau 12 năm dưới sự lãnh đạo của tỷ phú Michael Bloomberg,
một thị trưởng đã làm rất nhiều điều để giúp thành phố này “lột xác.
Trong một căn phòng làm việc tại tòa thị
chính của Michael Bloomberg, gần chiếc đồng hồ đếm ngược những ngày
cuối cùng ông giữ chức Thị trưởng thành phố New York là một bức tranh
biếm họa về ông giống một chiếc máy bay trực thăng. Treo trên cửa sổ
buồng lái chiếc trực thăng là một chiếc khăn tắm thêu chữ “Bermuda”.
Nhờ vào đế chế tài chính mà ông tạo
dựng, Bloomberg đã trở thành một trong những người đàn ông giàu nhất thế
giới: Tạp chí Forbes ước tính khối tài sản của ông lên tới 31 tỷ USD.
Lẽ tất nhiên, Bloomberg sở hữu một chiếc
trực thăng thật sự và có một căn nhà nghỉ cuối tuần ở Bermuda. Vấn đề
chỉ là không ai biết bao lâu một lần, ông bay tới hòn đảo đó để chơi
golf.
 |
| Tỷ phú, Thị trưởng New York Michael Bloomberg. |
Dưới sự lãnh đạo của Thị trưởng
Bloomberg, người dân thành phố New York đã trải qua hơn 10 năm nhiều
biến cố với thời kì hậu tấn công khủng bố 11/9, đổ vỡ tài chính và “siêu
bão” Sandy. Người dân New York đã bầu Michael Bloomberg 3 lần trong đó
lần đầu tiên bầu ông làm Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa và bầu ông làm
Thượng nghị sĩ độc lập sau khi ông tiến hành các chiến dịch tranh cử vô
cùng tốn kém và đầy gay cấn (ông Bloomberg đã bỏ ra hơn 100 triệu USD
cho chiến dịch tái tranh cử cuối cùng).
Là tỷ phú, Bloomberg không có bất kì
hứng thú nào với việc tham nhũng, ông chưa bao giờ xin tiền quyền góp
cho các chiến dịch tranh cử của mình. Sự giàu có cũng giúp ông không
phải “xin xỏ” sự yêu quí từ các cử tri của một thành phố nổi tiếng hung
hăng. Bloomberg là một giám đốc điều hành chứ không phải một nhà lãnh
đạo tìm mọi cách để lôi cuốn cử tri.
Theo qui định, Michael Bloomberg đã hết
thời hạn được tái tranh cử và ngày tại vị của ông chỉ còn vài tuần nữa.
Dưới sự lãnh đạo của ông, thành phố New York đã an toàn hơn và sạch sẽ
hơn. Nỗ lực giúp người dân New York khỏe mạnh hơn (ví dụ như cấm hút
thuốc lá nơi công cộng, tính lượng ca lo cho các món ăn trên thực đơn
nhà hàng) đã được đón nhận dù ban đầu bị một số người phản đối. Các
trường học được cải thiện mặc dù chưa đều nhau. Tuy vậy, thu nhập thực
tế vẫn chưa tăng lên và khoảng cách giàu nghèo đang mở rộng ở mức đáng
báo động.
Một câu hỏi được đặt ra là liệu phong
cách lãnh đạo của ông Bloomberg theo chủ nghĩa duy lý chủ yếu dựa trên
dữ liệu và ngân sách tự kiếm có đem lại bài học lớn cho chính trường Mỹ
hay không. Đôi khi ông Bloomberg được gọi là một chính trị gia theo chủ
trương ôn hòa, nhưng điều đó cũng không hẳn chính xác. Ông là người có
tư tưởng cấp tiến xét về các vấn đề xã hội như quyền của người đồng tính
hay sự ngu xuẩn của tình trạng số tù nhân Mỹ đang quá cao. Nhưng ông
cũng khiến những người theo chủ nghĩa cấp tiến nổi giận khi ông bảo vệ
chính sách cho phép cảnh sát thường xuyên “sờ gáy” giới thanh niên da
đen và nam giới gốc Hispanic. Chính sách “chặn và lục soát” đã làm giảm
đáng kể tội phạm và ông phấn khởi nói rằng: “Chính sách dọa nạt bọn trẻ
để chúng không mang theo súng bên mình là một phần của chính sách này”.
Ngoài ra thành phố còn có những chương trình hỗ trợ thanh niên của các
nhóm thiểu số và Bloomberg cho biết quĩ của ông đã tài trợ cho các
chương trình này 30 triệu USD.
Sự kết hợp giữa tư tưởng cấp tiến, tư
tưởng bảo thủ và lòng nhân ái rất phù hợp với một thành phố như New
York. Nhưng phong cách đó không được cử tri ủng hộ ở cấp chính trường
liên bang Mỹ - chính Bloomberg cũng đã âm thầm rút lui khi từ bỏ ý nghĩ
chạy đua chức tổng thống vào năm 2008.
Hiện người dân New York đã sẵn sàng đón
nhận người lãnh đạo mới. Thị trưởng sắp mãn nhiệm Bloomberg nói rằng
nhiều người Mỹ “thể hiện quan điểm của mình bằng hành động”; họ du lịch
tới thành phố New York với số lượng kỉ lục, đưa con cái vào học ở các
trường công và nộp đơn xin việc vào văn phòng thành phố với danh sách
“dài hàng tỉ km”.
Ông Bloomberg cũng cho rằng, ngay cả
tình trạng thu nhập bất bình đẳng cũng là kết quả của nỗ lực thu hút
giới “siêu giàu”, những người thường xuyên lui tới các cửa hiệu và nhà
hàng đồng thời đóng góp nhiều thuế cho chính quyền. Nhưng ngày bầu cử
5/11 chắc chắn sẽ là ngày chiến thắng của nhân vật đảng Dân chủ có tư
tưởng cấp tiến hơn, Bill de Blasio, người vẫn điều hành chiến dịch chống
Bloomberg, “thề” sẽ tăng thuế thu nhập đối với giới siêu giàu và đánh
vào tâm lý lo lắng của cử tri về một thành phố lộng lẫy mà nhiều người
cho rằng New York không thể kham nổi.
Bên ngoài New York, giới bảo thủ nhìn
nhận Bloomberg là tai họa, một lãnh đạo xấu xa chỉ biết rầy la, một kẻ
bỏ hàng triệu USD cho các chiến dịch chính trị để lén gán những giá trị
của một thành phố lớn vào tư tưởng tầng lớp trung lưu Mỹ.
Các chương trình của ông Bloomberg từ
cải cách giáo dục cho tới kiểm soát sử dụng súng, đã đẩy ông vào các
cuộc tranh cãi ở qui mô toàn nước Mỹ.
 |
| Thị trưởng Bloomberg và nhóm “Các thị trưởng chống lại nạn sử dụng súng trái phép”. |
Không phải lúc nào tiền của nhà tài
phiệt này cũng được chào đón. Thống đốc bang Colorado và là đảng viên
đảng Dân chủ, John Hickenlooper, vừa bóng gió rằng ông không cần tiền
của nhóm“Các thị trưởng chống lại nạn sử dụng súng trái phép” với sự tài
trợ của Bloomberg để chống lại các chính trị gia bảo vệ quyền sử dụng
súng bởi lẽ chính trường ở bang Colorado không thích bên ngoài “nhúng
mũi” vào chuyện nội bộ của bang này.
Những người ủng hộ thì cho rằng ông
Bloomberg là người đi tiên phong của chính trị kiểu mới. Những cuốn sách
như cuốn “Nếu các thị trưởng lãnh đạo thế giới: Các quốc gia đang chệnh
choạc và các thành phố đang trỗi dậy” cho rằng các thành phố đã có
quyền lực tuyệt đối trong việc giải quyết bế tắc do sự đối đầu giữa 2
đảng (Cộng hòa và Dân chủ). Đối với những người ủng hộ Bloomberg, các
thành phố đang khuyến khích cách giải quyết vấn đề một cách thực tế bởi
lẽ các thị trưởng đã được thêm quyền giải quyết các vấn đề quá rõ như
thu gom rác, chống tội phạm và cải thiện các trường học. Họ trích câu
nói của Fiorello LaGuardia, cựu thị trưởng New York rằng: “Không có cách
sửa cống thoát nước nào theo kiểu Cộng hòa hay Dân chủ cả”.
Những người ủng hộ mong muốn Bloomberg
mở rộng vai trò của mình ra toàn cầu với tư cách là người bảo trợ cho
các thị trưởng, thông qua các cơ quan như C40, một mạng lưới các thành
phố lớn trên thế giới đang từng bước làm giảm lượng khí thải gây hiệu
ứng nhà kính. Có vẻ ông Bloomberg sẽ đi theo mong muốn của những người
ủng hộ. Ông cho rằng chính quyền quốc gia và chính quyền bang phải “mạnh
tay” với những nhiệm vụ như phân bổ lại tài sản từ người giàu có sang
người nghèo. Ông cũng cho rằng thủ đô Washington đã cho thấy tình trạng
“sụp đổ, đóng cửa và sự chia rẽ “vô phương cứu chữa” giữa hai đảng (Dân
chủ và Cộng hòa)”. Trong khi đó, “ các thị trưởng có năng lực trên khắp
nước Mỹ đang làm những việc có tính đổi mới”.
Nhưng không phải tất cả các thị trưởng
đều làm tốt tốt, hay không bị “đàm tiếu” về phân phối thu nhập. Dù ai
trở thành thị trưởng New York đi nữa thì các nghiệp đoàn sẽ đòi phải kí
các hợp đồng mới, hào phóng hơn.
Sự thực thì các thành phố năng động của
Mỹ đã thu hút nhiều người giàu có sẵn sàng san sẻ một chút tài sản của
mình để việc đi lại trên các con phố trở nên an toàn thay vì phải sống ở
vùng ngoại ô “kín cổng cao tường”. Nhưng đó là vấn đề về chính trị chứ
không phải là quá trình điều hành, quản lý.
Ông Bloomberg đã làm được rất nhiều điều
cho thành phố New York. Có lẽ người Mỹ nên ăn mừng nếu ông ấy dành
những năm tháng tiếp theo giúp các thành phố khác thay vì đi chơi golf.
Theo Infonet
