“Đối diện với mỗi việc lớn cần
phải ‘tĩnh khí'”, đây là câu nói mà thầy giáo của hai vị Hoàng đế cuối
đời nhà Thanh đã dạy bảo học trò của mình.
Ông cho rằng: Từ xưa đến nay, các bậc
thánh nhân, càng gặp phải những việc lớn kinh thiên động địa, việc nguy
hiểm thì càng có thể tĩnh tâm như nước, không hề sợ hãi. Từ xưa đến nay,
phàm là người làm được việc lớn nhất định phải là người có “tĩnh khí”.
Thế nào được gọi là “tĩnh khí”? Núi Thái
Sơn sụp đổ ngay trước mắt mà sắc mặt không biến đổi. Nói đơn giản hơn,
“tĩnh khí” chính là có thể “bảo trì sự bình thản”. Trận chiến Phì Thủy
(Phì thủy chi chiến) lừng danh trong lịch sử, quân Đông Tấn chưa đến 10
vạn binh sĩ phải chống cự lại 100 vạn binh sĩ dũng mãnh của quân Tiền
Tần, tình thế không thể nói là không nguy kịch. Nhưng lúc này, tại sở
chỉ huy hậu phương, chủ soái Tạ An vẫn đang chơi cờ vây mà không một
chút hoang mang. Đợi đến lúc quân tiền tuyến báo về, ông chỉ nhìn thoáng
qua rồi lại tiếp tục chơi cờ. Người bên cạnh thực sự đã không thể nhịn
được nữa, liền hỏi ông tình hình chiến sự ra sao, lúc này Tạ An mới nhẹ
nhàng nói: “Bọn trẻ chúng đã đánh bại quân địch rồi”.
“Tĩnh khí” của một người đến từ đâu? Nó không phải là sinh ra đã có, nó cũng không phải từ trên trời rơi xuống, nó đòi hỏi phải không ngừng rèn luyện và tích lũy mà thành.
Có một số người khi gặp việc lớn lại rất
hoảng sợ, đó là vì họ không đủ tự tin, cũng chính là không có năng lực
và bản lĩnh kiểm soát đại sự. Tục ngữ có câu “thủ trung hữu lương, tâm
trung bất hoảng” (trong tay có lương thực rồi thì trong tâm không phải
lo lắng). Sách vở chính là món ăn tinh thần, thông qua đọc sách, chúng
ta có thể hấp thụ kiến thức của những người đi trước, tăng trưởng năng
lực, vượt qua sợ hãi. Vì vậy, càng là người học rộng thì tầm nhìn của họ
càng khoáng đạt và đầu óc càng thanh tỉnh. Còn muốn thiện dưỡng chính
khí, Gia Cát Lượng đã viết trong “giới tử thư” (thư dạy con): “Làm theo đạo của người quân tử, tu thân thanh tịnh, cần kiệm để dưỡng đức, đạm bạc để nuôi dưỡng chí, tĩnh lặng để nghĩ xa.”
Tĩnh khí cần dựa vào sự hỗ trợ của chính
khí, chỉ có chính khí trong thân mới có thể không màng danh lợi, không
tham muốn, mới có thể không bị vướng mắc phiền toái và làm được “không
quan tâm thiệt hơn”.
(Biên dịch: Mai Trà - Đại Kỷ Nguyên)
