Bảng
xếp hạng thị phần môi giới của các CTCK năm 2015 trên sàn HOSE cũng cho
thấy, Top 10 CTCK có thị phần lớn nhất đang chiếm 65,37% thị phần, 65
CTCK chia nhau 34,63% thị phần còn lại. Tiềm lực tài chính đang là yếu
tố sống còn trong cuộc đua thị phần của các CTCK.
“Mạnh vì gạo…”
Top 10 thị phần của năm 2015 vẫn là
những cái tên quen thuộc, SSI với vốn điều lệ 4.800 tỷ đồng giữ vị trí
số 1 trên cả hai sàn trong suốt 2 năm liền. Tiềm lực tài chính mạnh đã
giúp SSI có khả năng cung cấp tài chính lên tới hàng nghìn tỷ đồng cho
khách hàng, cho dù có thời điểm thị trường gặp khó khăn trước các quy
định hạn chế vốn vay ngân hàng vào lĩnh vực chứng khoán.
Không thể phủ nhận tiềm lực tài chính
đang là yếu tố sống còn trong cuộc đua thị phần của các CTCK, nhất là
trong bối cảnh sắp tới việc cung cấp các sản phẩm mới như phái sinh yêu
cầu CTCK phải đáp ứng điều kiện về vốn điều lệ tối thiểu, cụ thể như 600
tỷ đồng với hoạt động môi giới sản phẩm phái sinh, 800 tỷ đồng với hoạt
động tự doanh phái sinh. Quy định về cung cấp dịch vụ T+0 dù không yêu
cầu về vốn tối thiểu, nhưng giá trị giao dịch trong ngày của mỗi CTCK
không được vượt quá một tỷ lệ nhất định so với vốn chủ sở hữu…
Trong quý III và IV/2015, thị trường đã
chứng kiến sự bứt phá ngoạn mục về thị phần môi giới của CTCK KIS Việt
Nam. KIS chưa công bố kết quả kinh doanh quý IV/2015, quý mà công ty này
đã bứt phá lên vị trí số 4 thị phần môi giới trên sàn Hà Nội (6,36%) và
vị trí số 8 thị phần môi giới trên sàn HOSE (4,21%), tuy nhiên theo số
liệu tại ngày 30/9/2015, khoản phải thu khách hàng của KIS đạt gần 1.200
tỷ đồng, tăng vọt so với mức 263 tỷ đồng hồi đầu năm 2015. Chủ yếu
nguồn tiền này để cho vay margin.
KIS bung sức cho vay margin để mở rộng
thị phần đến nỗi ngày 23/11/2015, công ty này đã bị Ủy ban Chứng khoán
Nhà nước ra quyết định xử phạt 150 triệu đồng vì vi phạm quy định về
giao dịch ký quỹ chứng khoán.
Trước đó, vào tháng 1/2015, KIS đã tăng
vốn từ 263,6 tỷ đồng lên 1.113 tỷ đồng vào tháng 1/2015. Việc bơm vốn từ
phía công ty mẹ Hàn Quốc trong bối cảnh lãi suất ở Hàn Quốc rất rẻ (chỉ
từ 1,5 - 2%/năm) và việc đồng Won giảm giá so với VND đã giúp cho KIS
có một nguồn tài chính dồi dào để cung cấp margin cho khách hàng.
… và đội ngũ phân tích chuyên nghiệp
HSC và VCSC có lượng khách hàng tổ chức
lớn cũng giữ vững được vị trí số 2 và số 3 trên sàn HOSE. Các CTCK trong
Top 3 (SSI, HSC, VCSC) gần như không thay đổi trong 2 năm qua trên sàn
HOSE và các CTCK ở top dưới cũng khó bật lên bởi lượng giao dịch của
khối ngoại và các tổ chức lớn gần như tập trung tại 3 CTCK này.
Riêng Top 3 đã chiếm giữ 33,43% thị
phần. Một phần là nhờ đội ngũ phân tích và môi giới khách hàng tổ chức
của 3 CTCK này chuyên nghiệp hơn hẳn các CTCK khác.
Các báo cáo gửi cho nhà đầu tư nước
ngoài được viết trực tiếp bằng tiếng Anh và tiếng Nhật và cập nhật liên
tục, nhiều khi thông tin về doanh nghiệp được lấy từ báo cáo các CTCK
còn nhanh và đầy đủ hơn doanh nghiệp công bố trên website.
Việc sử dụng các sản phẩm chéo của nhau
giữa các bộ phận cũng giúp các công ty này mở rộng mạng lưới khách hàng,
như môi giới sử dụng báo cáo của phân tích hay bộ phận IB có thể kéo
khách về cho môi giới…
Thời điểm năm
2009 – 2012, khi thị trường bất ổn và nhiều CTCK phải sa thải nhân sự,
một số CTCK đã quyết định cắt hết bộ phận phân tích. Đến thời điểm này,
nhiều CTCK đã xác định phải xây dựng đội phân tích đủ mạnh cùng môi giới
khách hàng tổ chức.
VNDirect đứng
vững ở vị trí số 2 trên sàn Hà Nội, nơi giao dịch chủ yếu của các NĐT cá
nhân, còn trên sàn HOSE, không phủ nhận thị phần của VNDirect tăng đều
và chắc trong 3 năm trở lại đây với vị trí thứ 4 (5,695%), nhưng để lên
vị trí thứ 3 trên sàn này, có lẽ VNDirect cần phải mở rộng được đối
tượng khách hàng sang khối NĐT tổ chức.
Nhà đầu tư từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan đang vào TTCK Việt Nam ngày một nhiều, bên cạnh khối khách hàng truyền thống từ Mỹ và châu Âu. Miếng bánh thị trường càng mở rộng thì CTCK càng phải nỗ lực để gia tăng thị phần. Gần đây, một số CTCK như VPBS, Rồng Việt, Maybank KimEng, VCBS, MBS, VietinbankSC… thường xuyên mở các hội thảo phân tích và giới thiệu cơ hội đầu tư, để thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư.
Phương Mai - ĐTCK
