Phát
ngôn này của tỷ phú, nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett đã làm dấy
lên tranh cãi trong một thời gian dài, đồng thời khiến các thành viên
thị trường trở nên bối rối trong việc nhận định: chiến lược đầu tư của
ông thiên về môi trường hay lợi nhuận?
Vai trò định hướng
Mỗi năm, giới đầu tư trên toàn cầu đều
chờ đợi thư gửi cổ đông thường niên của Berkshire Hathaway do Chủ tịch
Công ty là tỷ phú Warren Buffett thực hiện.
Đây là bức thư được đón nhận nồng nhiệt,
bởi dưới sự lãnh đạo của Buffett, mức tăng trưởng trung bình hàng năm
của Berkshire từ năm 1965 tới 2012 là 20,8%, vượt xa con số trung bình
9,7% của các công ty thuộc chỉ số S&P 500. Năm 2016, bức thư từ
Buffett thể hiện sự tập trung và tầm nhìn của nhà đầu tư danh tiếng này
vào một vấn đề rộng lớn hơn: sự thay đổi khí hậu, một mặt đe dọa hành
tinh này, mặt khác đưa tới những cơ hội kinh doanh cho Berkshire
Hathawway.
Là một trong những nhà đầu tư quyền lực
nhất thế giới, mỗi quyết định đầu tư của Buffett có thể gây chấn động
trên thị trường tài chính. Khối tài sản của Berksire Hathaway trong năm
2015 đạt 552 tỷ USD, tương đương GDP của Phần Lan. Do vậy, Buffett có
thể thay đổi xu hướng đầu tư với mức độ ảnh hưởng rộng lớn nếu nhắm mục
tiêu vào môi trường, không chỉ vì lợi nhuận.
“Nếu Buffet quyết định rằng, đầu tư vào
nguyên liệu hóa thạch không còn đáng giá và tập trung vào năng lượng tái
tạo hay các dạng đầu tư carbon thấp khác, điều này sẽ tạo nên cú sốc
lớn trên thị trường, bởi mọi nhà đầu tư tài chính đều chú ý tới nơi mà
Buffett đầu tư”, Max Messervy, Giám đốc Chương trình bảo hiểm tại Ceres
cho biết.
Giàu có nhờ năng lượng hóa thạch
Berkshire Hathaway Energy là một trong
những nhà sản xuất năng lượng tái tạo hàng đầu nước Mỹ. Tuy nhiên, 70%
năng lượng mà công ty này sản xuất là năng lượng hóa thạch. 62 công ty
con của Berkshire Hathaway hiện diện tại hầu hết các lĩnh vực chính của
nền kinh tế.
Tập đoàn này cũng sở hữu cổ phần của gần
50 công ty khác, bao gồm cả các “đại gia” như Kraft Heinz, Coca Cola,
AT&T và Walmart. Trong đó, nổi bật là 4 công ty lớn (xem ảnh), nắm
vai trò chi phối trong lĩnh vực năng lượng, đều là năng lượng hóa thạch,
với giá trị cổ phần sở hữu vào khoảng 6,7 tỷ USD.
Sự hiện diện của Berkshire Hathaway ở
khắp mọi nơi. Riêng lĩnh vực năng lượng, 1/10 các gia đình Mỹ sử dụng
than đá được cung cấp bởi BNSF, công ty mà Bershire đã mua năm 2010.
Riêng ngành đường sắt đóng góp 22% doanh thu của hãng trong năm 2015.
Trong khi báo cáo phát triển bền vững của BNSF “hấp dẫn” người đọc bởi
các giải thưởng vì môi trường, bao gồm cả sự ghi nhận về nỗ lực giảm
thiểu khí nhà kính, tuy nhiên trong đó lại “quên” mất một vấn đề quan
trọng, đó là tác động tới môi trường khi số than đá mà BNSF cung cấp ra
thị trường được sử dụng.
Thông qua việc nắm giữ cổ phần,
Berkshire Hathaway cũng đầu tư khoảng 6,7 tỷ USD vào các công ty năng
lượng hóa thạch, bao gồm nhà chế xuất dầu mỏ Phillips 66 và công ty nhựa
đường Suncor Energy Inc. Trong vài năm qua, Buffett đã nâng cổ phần sở
hữu tại Phillips 66 lên 5,3 tỷ USD và tại Suncor lên 850 triệu USD. Công
ty đường sắt của Buffett mang tên BNSF, trong năm ngoái có doanh thu
tăng 4,6 tỷ USD nhờ giá than đá giảm mạnh.
Berkshire đồng thời sở hữu một số công
ty dầu và khí đốt, bao gồm cả hoạt động mua lại các khu chế xuất, hoạt
động sản xuất khí hóa lỏng của Weatherford International. Berkshire
Hathaway Energy bao gồm 4 công ty lớn phục vụ 4,7 triệu khách hàng và 2
đường ống dẫn khí đốt tự nhiên qua biên giới, cũng như cung cấp dịch vụ
phân phối tại Anh và Canada.
“Đế chế của Buffett là một thực thể với
cấu trúc phức tạp. Nó tham gia vào rất nhiều lĩnh vực khác nhau, khiến
chúng ta khó có thể nhận biết rõ ràng điều mà Warren Buffett nghĩ và
muốn làm trong việc nhấn mạnh rủi ro về biến đổi khí hậu và xây dựng
những nguồn năng lượng tái tạo sạch”, Bill Corcoran, Giám đốc Sierra
Club cho biết.
Hành động đầy mâu thuẫn
Mặc dù lợi nhuận hiện tại của Buffett
chủ yếu tới từ việc nắm giữ cổ phần tại các công ty khai thác nguyên
liệu hóa thạch, song Buffett vẫn thoát khỏi sự chỉ trích của các nhà
hoạt động môi trường, đồng thời chưa từng nhận cáo buộc về việc tạo mối
nguy cơ về biến đổi khí hậu như các nhà đầu tư nổi tiếng khác, điển hình
là Charles và David Koch.
Trong khi anh em nhà Koch thường hoạt
động trong các chiến dịch khoa học về môi trường, thay đổi quy định bảo
vệ mội trường và phát triển năng lượng sạch, Buffett chưa từng có nỗ lực
nào để tham gia vào các tổ chức chính trị/chính sách thông thường về
vấn đề năng lượng.
Thay vào đó, nhà đầu tư 85 tuổi này đầu
tư hàng tỷ USD vào năng lượng gió hay mặt trời. Công ty của ông sở hữu
hệ thống nhà máy điện chiếm 7% toàn bộ nguồn cung năng lượng gió và 6%
nguồn cung năng lượng mặt trời tại Mỹ. Trong tháng 6/2016, MidAmerican
Energy, một công ty thành viên của Berkshire, thông báo kế hoạch dành
3,6 tỷ USD đến năm 2019 cho lĩnh lực năng lượng gió, đánh dấu bước tiến
lớn của Công ty trong mục tiêu cung cấp 100% năng lượng sạch tại bang
Iowa.
Tuy nhiên, năm 2014, Buffett từng trả
lời phỏng vấn tờ Fortune rằng, việc tạo năng lượng gió “chẳng có ý nghĩa
gì ngoài việc được giảm thuế”, do chính sách ưu đãi tại lĩnh vực này.
Báo cáo thường niên của Berkshire cũng ghi rõ những lợi ích quan trọng
từ việc giảm thuế khi đầu tư vào năng lượng gió.
Những phát ngôn và hành động mang đầy
tính mâu thuẫn này khiến nhiều người hồ nghi về chiến lược đầu tư thực
sự của Warren Buffett. Liệu vấn đề đầu tư vì môi trường có thực sự đóng
vai trò quan trọng trong chiến lược của tỷ phú này?
Trong tháng
7/2016, khi tham gia Hội nghị Cam kết hành động vì khí hậu của các doanh
nghiệp Mỹ do Nhà trắng tổ chức, Berkshire cho biết, Công ty đã dành
khoảng 15 tỷ USD vào các nguồn năng lượng tái tạo và cam kết đầu tư thêm
15 tỷ USD nữa. Bên cạnh đó, tới năm 2019, Công ty sẽ rút hơn 75% hoạt
động tại lĩnh vực than đá ở Nevada. Berkshire Hathaway Energy hiện đang
sở hữu hơn 5.500 megawatts năng lượng gió, đứng thứ hai trong ngành năng
lượng này, theo Hiệp hội Năng lượng gió Hoa Kỳ.
Trước đó, tháng 2/2016, Buffett cho
biết: “Nếu cần phải xây dựng con thuyền của Noah để có thể sống sót,
việc xây dựng nó nên bắt đầu tư hôm nay, cho dù hiện tại bầu trời có
trong xanh thế nào đi nữa”. Tuy nhiên, ông nhận định, những thay đổi khí
hậu hiện tại vẫn chưa tạo nên các thảm họa thời tiết có thể đe dọa tới
lợi nhuận của Berkshire Hathaway.
Sau phát biểu này, rất nhiều tổ chức
hoạt động vì môi trường đã lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ. Theo Ceres, các
bên liên quan đã yêu cầu Berkshire ít nhất 3 lần từ năm 2011 về việc
thiết lập mục tiêu giảm lượng phát thải. Tuy nhiên, mỗi lần đối diện với
Buffett, các nhà hoạt động này này chưa bao giờ nhận quá 10,1% sự ủng
hộ của cổ đông, bởi lợi nhuận mà Warren Buffett mang lại cho họ là quá
lớn, khiến các cổ đông luôn nghe theo chiến lược của vị tỷ phú này.
Lam Phong (Theo báo chí nước ngoài)
ĐTCK
