Chiến lược đầu tư giá trị
Benjamin Graham, người thành công trong
nhiều vai trò như nhà phân tích tài chính, nhà đầu tư, giảng viên, là
đồng tác giả cuốn sách Security Analysis (phân tích chứng khoán). Đây là
cuốn sách đặt nền tảng cho trường phái đầu tư giá trị và là sách gối
đầu giường cho những nhà đầu tư dài hạn. Trong cuốn sách này, Benjamin
Graham đã đưa ra 10 tiêu chuẩn để chọn cổ phiếu.
10 tiêu chuẩn chọn lọc
1 – Tỷ số lợi nhuận/thị giá (E/P) cao
gấp đôi lãi suất trái phiếu xếp hạng AAA (AAA là hạng mức tín dụng cao
nhất dành cho trái phiếu của các công ty).
2 – P/E của cổ phiếu thấp hơn hoặc bằng 40% so với P/E của toàn thị trường.
3 – Tỷ suất cổ tức/giá của cổ phiếu (dividend yield) lớn hơn 2/3 của lãi suất trái phiếu xếp hạng AAA.
4 – Giá trị vốn hóa của công ty nhỏ hơn 2/3 giá trị sổ sách của tài sản hữu hình.
5 – Giá trị vốn hóa của công ty nhỏ hơn 2/3 giá trị tài sản lưu động ròng.
6 – Tỷ số nợ/vốn chủ sở hữu theo giá trị sổ sách nhỏ hơn 1.
7 – Tài sản ngắn hạn lớn hơn nợ ngắn hạn ít nhất 2 lần.
8 – Toàn bộ nợ nhỏ hơn 2 lần giá trị tài sản lưu động ròng.
9 – Tỷ suất lợi nhuận trên cổ phiếu (EPS) tăng trưởng 7%/năm trở lên trong vòng 10 năm qua.
10 – Công ty có sự tăng trưởng lợi nhuận hàng năm ít nhất 7 lần trong vòng 10 năm qua.
Cổ phiếu nào vượt qua 10 điều kiện sàng
lọc trên, theo Benjamin Graham, là những cơ hội đầu tư giá trị tuyệt
vời. Nhà nghiên cứu Henry Oppenheimer đã phân tích kết quả của những cổ
phiếu đạt 10 tiêu chuẩn của Benjamin Graham trong giai đoạn 1974 – 1981,
kết quả là tỷ suất lợi nhuận của những cổ phiếu này cao gấp nhiều lần
tỷ suất lợi nhuận của những cổ phiếu khác trên thị trường. Một số người
sử dụng 10 tiêu chuẩn này nhưng nội dung có khác đi đôi chút nhằm phù
hợp với hoàn cảnh thị trường hay theo ngành đặc thù. Chúng ta cũng có
thể làm tương tự như vậy để áp dụng tại thị trường Việt Nam.
8 phương châm
Ngoài 10 tiêu chuẩn chọn lọc trên,
Benjamin Graham còn có 8 phương châm về đầu tư giá trị và một công thức
tính giá trị cổ phiếu mang dấu ấn riêng của ông. Tác giả Janet Lowe,
trong cuốn sách viết về tiểu sử của Benjamin Graham, đã tổng kết 8
phương châm như sau:
1 – Hãy là một nhà đầu tư, đừng là một
nhà đầu cơ. Benjamin Graham định nghĩa nhà đầu tư là người mua và sở hữu
cổ phiếu dài hạn, trong khi nhà đầu cơ tìm kiếm lợi nhuận ngắn hạn
2 – Quan trọng nhất là mua với giá bao
nhiêu. Mua cổ phiếu của một công ty tốt nhất thị trường về hoạt động, về
các chỉ số tài chính vẫn có thể là một đầu tư sai hoặc không hiệu quả
nếu chúng ta mua với giá quá cao.
3 – Truy tìm những cơ hội giá hời. Thị trường sẽ luôn có lỗi trong việc định giá cổ phiếu.
4 – Luôn thận trọng với những con số tài chính do công ty cung cấp. Thỉnh thoảng vẫn có những công ty cố tình không đạo đức.
5 – Đa dạng hoá đầu tư. Đừng quá tập trung vào một số ít cổ phiếu.
6 – Hãy thực hiện quyền cổ đông của
mình. Nhiều nhà đầu tư đã không thực hiện quyền cổ đông của mình mà bỏ
ngỏ công ty cho các nhà điều hành. Nhà điều hành đôi khi hành động theo
lợi ích của họ, hay lợi ích của một nhóm cổ đông nào đó, mà không hoạt
động vì lợi ích của cả công ty.
7 – Hãy kiên nhẫn. Phương châm này củng cố phương châm 1.
8 – Phải có tính kỷ luật. Chỉ mua cổ phiếu khi thị giá thấp hơn giá trị được xác định theo công thức sau:
Giá trị = EPS x (2 x tốc độ tăng trưởng năm + 8,5) x Lãi suất TPCP/lãi suất trái phiếu AAA
Ví dụ: Một cổ phiếu có EPS là 3 USD,
tăng trưởng 10% năm, trong khi đó lãi suất trái phiếu chính phủ là 5% và
lãi suất trái phiếu của công ty xếp hạng tín dụng AAA là 6%. Giá trị
của cổ phiếu này sẽ là:
Giá trị = 3 x (2 x 10 + 8,5) x 5/6 = 71,25 USD
Theo Benjamin Graham, chúng ta chỉ nên mua cổ phiếu này khi thị giá thấp hơn 71,25 USD.
Lưu ý, nếu áp dụng trên TTCK Việt Nam,
chúng ta có thể tạm giả sử rằng, lãi suất trái phiếu công ty xếp hạng
AAA sẽ cao hơn 1,5% so với lãi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 5 năm
(đây là gợi ý của riêng tác giả). Nghĩa là, nếu lãi suất trái phiếu
chính phủ kỳ hạn 5 năm là 8% thì lãi suất trái phiếu AAA có thể tạm ấn
định ở mức 9,5%. Về tỷ số 8,5, chúng ta cũng có thể thay đổi cho phù
hợp. Nhà đầu tư thận trọng có thể dùng 8,5, nhưng nhà đầu tư không ngại
rủi ro có thể áp dụng ở mức 9, tối đa là 9,5.
Hầu hết các tổ chức và các nhà đầu tư
lớn luôn luôn sử dụng phương pháp đầu tư giá trị. Phương pháp chiến lược
chọn cổ phiếu của Benjamin Graham được sử dụng phổ biến trên thế giới
kể cả Việt Nam. Nếu chỉ đưa nguyên một công thức vào TTCK thì ai cũng có
thể làm giàu rất dễ dàng. Thực tế sự việc không đơn giản như vậy.
Nhà đầu tư
giá trị (value investor) được định nghĩa một cách nôm na là những người
tìm kiếm cổ phiếu bị thị trường định giá thấp hơn giá trị của nó. Có
nhiều cách để tìm cổ phiếu loại này:
1. Dùng
những tiêu chuẩn để chọn lọc. Cổ phiếu nào qua được màng lọc này là cổ
phiếu đáng để đầu tư. Chiến lược này vì thế được gọi là chiến lược đầu
tư giá trị bằng cách chọn lọc thụ động (passive screening value
investing).
2. Chiến
lược đầu tư giá trị nội tại (intrinsic value investing), nhà đầu tư mua
vào cổ phiếu khi thị giá thấp hơn giá trị nội tại do họ (hay tư vấn của
họ) ước tính.
3. Đầu tư
vào những cổ phiếu mà hầu như không ai dòm ngó đến vì kết quả kinh doanh
kém, vì giá quá thấp. Đây là chiến lược đầu tư giá trị – đối nghịch
(contrarian value investing).
4. Cách
của các nhà đầu tư chủ động (activist value investing). Họ đầu tư vào
những cổ phiếu có tiềm năng nhưng có giá trị thấp do việc quản lý, điều
hành của công ty yếu. Sau khi đầu tư, họ sẽ thay đổi cách quản lý, bởi
họ có vốn đủ lớn để ảnh hưởng đến việc điều hành và quản trị của công
ty.
(Diễn Đàn Doanh Nghiệp)
