Trong 9 tháng đầu năm 2015, một lượng lớn tiền vay - tiền mua ký quỹ chứng khoán (margin) tính đến hàng trăm ngàn tỷ đồng đã được bơm ra từ các công ty chứng khoán (CTCK), hầu hết đều tăng đáng kể so với thời điểm đầu năm.
Đẩy mạnh margin
Xét số dư margin cuối kỳ (phải thu giao dịch ký quỹ và ứng trước tiền bán chứng khoán), CTCK Sài Gòn (SSI)
đang dẫn đầu với hơn 2,570 tỷ đồng, tăng 22% so với đầu năm 2015. Đây
cũng là gương mặt chiếm ngôi quán quân thị phần môi giới quý 3 trên cả
hai sàn với tỷ lệ 10% (HNX) và 13.5% (HOSE).
Một số tên tuổi khác trong top đầu thị phần môi giới như CTCK Tp.HCM (HCM), CTCK Bản Việt (VCSC) hay CTCK VNDirect (VND)
đồng thời cũng là những doanh nghiệp có số dư margin cuối kỳ hàng ngàn
tỷ đồng. Riêng với VND, tiền margin 1,470 tỷ đồng tăng mạnh 75% so với
thời điểm đầu năm.
Một số chỉ tiêu về margin của các CTCK trong 9 tháng đầu năm 2015
(Top thị phần môi giới và CTCK có margin trên 1,000 tỷ đồng)
ĐVT: tỷ đồng
 |
Tuy nhiên, con số margin cuối kỳ vẫn chưa thể hiện hết
bản chất lượng tiền margin đã được các CTCK rót ra trong kỳ. Thực tế, số
tiền phát sinh tăng/giảm trong kỳ vượt xa nhiều lần con số này.
Điển hình như tại CTCK Bảo Việt (BVS), lượng tiền margin tăng trong 9 tháng lên đến gần 19,000 tỷ trong khi số dư cuối kỳ chỉ khoảng 760 tỷ đồng. Hay như tại CTCK FPT (FPTS), tiền margin tăng trong kỳ cũng đạt hơn 14,700 tỷ đồng.
Như vậy, chỉ tính riêng số tiền margin phát sinh tăng
trong kỳ của những “ông lớn” ở trên đã vượt hơn 105,000 tỷ đồng, tổng số
dư cuối kỳ hơn 16,600 tỷ đồng (tăng 15% so với đầu năm).
Hiện rủi ro đến từ việc CTCK cho vay tiền giao dịch ký quỹ chứng khoán không phải là nhỏ. Với trường hợp của CTCK Agribank (AGR),
dự phòng rủi ro đã trích lập chiếm đến 363 tỷ đồng (tăng 63% so với đầu
năm) cho khoản phải thu khách hàng cuối kỳ là 940 tỷ đồng. Còn tại VND,
khoản phải thu giao dịch ký quỹ là hơn 1,400 tỷ, trong khi đó tiền
trích lập dự phòng các khoản phải thu chiếm hơn 105 tỷ đồng.
Được biết, trong 9 tháng đầu năm 2015, nhiều công ty đã tiến hành tăng vốn điều lệ như SSI đạt 4,700 tỷ (tăng gần 1,200 tỷ) hay VPBS
đạt 970 tỷ dồng (tăng 170 tỷ). Ngoài ra, SSI cũng tăng vay nợ ngắn hạn
lên hơn 2,500 tỷ và vay nợ dài hạn gần 700 tỷ đồng, VND tăng vay nợ ngắn
hạn lên hơn 1,800 tỷ đồng. Đây là những nguồn lực đóng góp không nhỏ
đối với hoạt động kinh doanh, trong đó có dịch vụ cung cấp margin cho
khách hàng của các CTCK.
Đặc biệt, nhiều CTCK cũng đẩy mạnh hoạt động margin
trong năm 2015 bằng cách giảm lãi suất ký quỹ và ứng trước tiền bán
chứng khoán. Cụ thể CTCK VietinBank (CTS)
giảm lãi suất margin về 12.96%/năm (0.036%/ngày) (từ mức 14.4%/năm
trước đó) kể từ ngày 01/06/2015. Mới đây CTS tiếp tục giảm lãi suất
margin xuống còn 10.8%/năm (0.03%/ngày). Hay CTCK Đại Dương (OCS)
cũng công bố kể từ ngày 01/06/2015 sẽ giảm lãi suất margin và phí
chuyển nhượng quyền nhận tiền bán chứng khoán từ 12.96%/năm xuống
12.6%/năm (tức 0.035%/ngày).
Nhìn chung, lãi suất margin và ứng trước tiền bán chứng
khoán tại nhiều CTCK xoay quanh ngưỡng 13-14.5%/năm như VPBS 13.5%/năm
(0.0375%/ngày), SSI 14%/năm (0.039%/ngày), HCM 14.4%/năm (0.04%/ngày)
hay VND 14.5%/năm (0.04%/ngày).
Doanh thu khác tăng đáng kể
Doanh thu đến từ hoạt động ký quỹ của các CTCK được
hạch toán vào doanh thu khác. Khoản mục này phần lớn tăng trưởng so với 9
tháng đầu năm 2014.
Cụ thể, đứng đầu là SSI với khoản doanh thu khác trong 9
tháng đầu năm 2015 với gần 400 tỷ đồng, tăng 20% so với cùng kỳ và
chiếm 36% tổng doanh thu. Hay tại VCSC và SHS,
doanh thu khác đều tăng mạnh, cao hơn gấp đôi cùng kỳ với mức trên 100
tỷ đồng, chiếm trên dưới 30% tổng doanh thu của công ty.
Đặc biệt, với một số doanh nghiệp như VND, VPBS, ACBS, FPTS và MBKE, doanh thu khác chiếm phần lớn trong các khoản thu về với tỷ trọng trên 50% tổng doanh thu.
Về lợi nhuận sau thuế trong 9 tháng đầu năm 2015, phần
lớn các “ông lớn” CTCK này đều lao dốc so với cùng kỳ năm trước. Điển
hình với gương mặt thuộc top đầu lợi nhuận như HCM nhưng lãi sau thuế
của công ty cũng sụt mất 55% xuống còn 144 tỷ đồng. Hay như ACBS cũng
giảm 48% lợi nhuận sau thuế, đạt mức 103 tỷ đồng.
Chỉ có số ít CTCK tăng trường lợi nhuận như SSI tăng 13% lên 767 tỷ hay VCSC tăng 86% lên 189 tỷ đồng.
Kết quả kinh doanh 9 tháng đầu năm 2015 của các CTCK
ĐVT: tỷ đồng
 |
Minh Hằng - Vietstock
