Hai Sở GDCK Hà Nội và HCM đang đẩy mạnh công tác tuyên truyền và quảng bá sản phẩm ETF cho giới đầu tư nhằm chuẩn bị đưa sản phẩm ETF vào giao dịch trong quý III/2014 tới đây. Đây là một sản phẩm mới xuất hiện trên TTCK Việt Nam nhằm giúp các quỹ thu hút vốn mới cũng như cung cấp thêm cho nhà đầu tư các sản phẩm đầu tư nhằm hạn chế rủi ro.
Ở thời điểm hiện tại các nhà đầu tư đã bắt đầu quen dần với các giao dịch của ba quỹ ETF đang đầu tư tại Việt Nam là MSCI, FTSE và Market Vector Vietnam ETF.
Các công ty chứng khoán cung cấp hàng ngày cho các nhà đầu tư biến động số lượng chứng chỉ quỹ tại các quỹ ETF này nhằm theo dõi lượng tiền ra vào các quỹ sẽ ảnh hưởng thế nào đến giá cổ phiếu trên TTCK Việt Nam, việc dự đoán hành động của các quỹ ETF hàng quý cũng được dự báo chính xác hơn nhiều so với trước đây.
Tuy nhiên, giao dịch ETF ở Việt Nam sẽ khác thế nào so với các quỹ trên?
Khác biệt lớn nhất là ở thị trường sơ cấp giữa các thành viên lập quỹ (AP - authorized participant) và CT QLQ, còn giao dịch trên thị trường thứ cấp sẽ y hệt như giao dịch cổ phiếu trên sàn (biên độ, thời gian T+3, lô 100 ccq…) và cùng giao dịch trên hệ thống bảng giao dịch cổ phiếu sẵn có của HNX.
Thông thường hàng ngày NĐT theo dõi FTSE và Market Vector phát hành được bao nhiêu chứng chỉ quỹ, tương đương với NĐT rót tiền vào quỹ bao nhiêu và quỹ sẽ giải ngân vào các cổ phiếu trong danh mục theo tỷ lệ tương ứng. Nghĩa là NĐT rót vốn vào quỹ bằng tiền.
Tuy nhiên trên thị trường sơ cấp tại Việt Nam, theo quy định tại thông tư 226, các AP và NĐT trao đổi với CT QLQ theo hình thức hàng đổi hàng chứ không phải bằng tiền như NĐT tại FTSE hay Market Vector. (AP và CTQLQ trao đổi danh mục cho nhau không xuất hiện tiền). Lý do là các nhà đầu tư quốc tế khi rót tiền vào Market Vector hay FTSE không có tài khoản để mua chứng khoán tại TTCK Việt Nam và để hạn chế phí và các thủ tục, các quỹ này chấp nhận cho NĐT rót vốn trực tiếp bằng tiền và việc thực hiện mua bán cổ phiếu đều do quỹ thực hiện.
Việc này thực hiện như thế nào?
Mỗi quỹ muốn giao dịch sẽ phải có tối thiểu 2 AP (để tránh hiện tượng làm giá), một lô giao dịch sẽ là 100.000 chứng chỉ quỹ ETF (NĐT muốn giao dịch trên thị trường sơ cấp cũng phải mua tối thiểu 1 lô 100.000 ccq, đặt lệnh thông qua AP).
Các AP sẽ mua cổ phiếu trong rổ danh mục cơ cấu theo đúng tỷ lệ trên sàn (ví dụ lô chứng chỉ quỹ bao gồm 1.000 cổ phiếu A, 2.000 cổ phiếu B, 3.000 cổ phiếu C…).
AP nhập lệnh phát hành cho CT QLQ, CTQLQ và ngân hàng giám sát xác nhận, kết quả phát hành sẽ được chuyển sang hệ thống thanh toán của VSD, VSD chuyển cổ phiếu trong danh mục của AP sang cho CTQLQ và chuyển ccq ETF sang cho AP (cổ phiếu đổi ccq ETF).
Để hạn chế rủi ro, các AP và CTQLQ có thể thực hiện các giao dịch hoán đổi arbitrage, cơ chế giao dịch này sẽ giúp cho giá của CCQ ETF luôn theo sát với NAV (xem thêm cơ chế giao dịch arbitrage thực hiện như thế nào).
Tuy nhiên ở thời điểm hiện tại VSD vẫn chưa hoàn tất hệ thống vay và cho vay chứng khoán nên các AP tạm thời chưa thực hiện được giao dịch này.
Hàng quý, CT QLQ thay đổi danh mục cổ phiếu cơ cấu (như trường hợp Market Vector hay FTSE cơ cấu lại danh mục cổ phiếu). CT QLQ cũng sẽ mua bán cổ phiếu trong danh mục như Market Vector hay FTSE.
Vì NĐT nước ngoài không bị giới hạn mua chứng chỉ quỹ ETF, nhưng nếu việc giao dịch hoán đổi dẫn tới việc vượt quá quy định về room cho NĐT nước ngoài hoặc các giới hạn sở hữu khác thì thay vì công ty QLQ trả lại AP bằng cổ phiếu thì sẽ thực hiện thanh toán bằng tiền (sau khi bán CK cơ cấu).
Các Sở GDCK đang kỳ vọng sự ra đời của các quỹ ETF sẽ tạo động lực thúc đẩy thanh khoản ra thị trường. Trước đó VF1 công bố đã nộp hồ sơ lập quỹ ETF mô phỏng chỉ số VN30, Sở GDCK cũng tiết lộ có tổ chức muốn lập quỹ ETF mô phỏng chỉ số HNX30, dự kiến quý 3/2014 sẽ giao dịch.
Quỹ ETF (quỹ hoán đổi danh mục) là quỹ đầu tư cho phép nhà đầu tư nắm giữ danh mục chứng khoán cơ cấu và niêm yết trên Sở GDCK.
Danh mục chứng khoán cơ cấu bao gồm các CK mô phỏng biến động của các chỉ số tham chiếu.
Trong quỹ ETF có rất nhiều rổ chứng khoán cơ cấu, một rổ chứng khoán cơ
cấu sẽ gồm ví dụ 1000 ck A, 2.000 ck B, mỗi rổ tương ứng với 1 lô chứng
chỉ quỹ ETF được giao dịch trên Sở GDCK, tổng giá trị các lô chứng chỉ
quỹ sẽ bằng tổng giá trị tài sản của quỹ (AUM), giá trị tài sản ròng của
quỹ sẽ bằng AUM trừ đi các chi phí liên quan.
Về thủ tục lập quỹ,
thời gian tối đa để một quỹ từ lúc phát hành lần đầu cho đến lúc được
chính thức giao dịch sẽ mất 165 ngày sẽ hoàn tất, trong đó CT QLQ sẽ xin
phép UBCK đăng ký phát hành lần đầu ra công chúng, việc này mất tối đa
30 ngày. Tiếp theo CT QLQ sẽ chào bán chứng chỉ quỹ ra công chúng trên
thị trường Sơ cấp cho các nhà tạo lập thị trường (AP) và nhà đầu tư (mất
90 ngày thực hiện)
Các thành viên muốn trở thành AP là
các CTCK có nghiệp vụ môi giới và tự doanh, đã ký hợp đồng tham gia lập
quỹ với CTQLQ, tỷ lệ vốn khả dụng tối thiểu 220% liên tục trong 12
tháng gần nhất (trước tháng nộp hồ sơ thành lập quỹ ETF), đáp ứng các
quy định khác tại hợp đồng tham gia lập quỹ.
(Theo NDH)
