Trong
năm 2016, tuy nhà đầu tư nước ngoài có rút vốn khỏi thị trường niêm
yết, nhưng chúng tôi đánh giá việc rút vốn này một phần bị ảnh hưởng bởi
yếu tố bên ngoài, chứ không phải do mức độ quan tâm của họ đến TTCK
Việt Nam thấp hơn. Thực tế, chúng tôi vẫn huy động được khá nhiều vốn
trong năm qua từ nhà đầu tư nước ngoài.
Chúng tôi
nhận thấy nhà đầu tư nước ngoài vẫn đánh giá cao tiềm năng của TTCK
Việt Nam khi triển vọng trong vòng 3-4 năm tới thị trường sẽ được nâng
hạng từ cận biên (frontier) lên mới nổi (emerging). Các nhà đầu tư nước
ngoài cũng đánh giá cao những nỗ lực của cơ quan quản lý trong thời gian
qua trong việc đưa giải pháp cho thanh khoản, đẩy mạnh quá trình cổ
phần hóa và niêm yết, cũng như nới room cho nhà đầu tư nước ngoài.
Chúng tôi đã gặp gỡ hàng trăm nhà đầu tư
tổ chức ở châu Âu (bao gồm các family office, private bank...) và thấy
rằng, họ mong muốn tìm được một đối tác tin cậy để ủy thác vốn. Họ đánh
giá rất kỹ năng lực quản lý đầu tư của đối tác, thông qua hiệu quả đầu
tư thực tế trong quá khứ, các quy trình đầu tư, quy trình quản trị rủi
ro. Họ cũng đề cao tính minh bạch và đảm bảo không có xung đột lợi ích
giữa các bên liên quan.
Tuy nhiên, việc có “cầu” và có “cung”
cũng chưa đảm bảo sự thành công nếu không có một kênh phân phối phù hợp
và hiệu quả để kết nối nguồn vốn và cơ hội đầu tư đó. Ở đây, đòi hỏi cả
sự vận động tích cực của các tổ chức tài chính trung gian như công ty
chứng khoán, công ty quản lý quỹ...
Tại SSIAM, trong năm 2016, SSIAM huy
động được trên 100 triệu USD từ nhà đầu tư nước ngoài cho 3 quỹ: Quỹ
Andbanc Investments SIF – Vietnam Value and Income Portfolio (quỹ mở cổ
phiếu hướng tới nhà đầu tư tổ chức), Quỹ Daiwa-SSIAM Vietnam Growth
Investment Fund II LP (quỹ private equity) và Quỹ SSIAM UCITS (quỹ mở cổ
phiếu hướng tới nhà đầu tư cá nhân) và đang có triển vọng huy động thêm
vốn cho 2 quỹ mở cổ phiếu từ các nhà đầu tư nước ngoài trong năm 2017.
Diễn biến đáng quan tâm năm 2016 là việc
hàng trăm quỹ đầu tư lớn trên thế giới đã cùng thỏa thuận sẽ xem xét
đầu tư trên chuẩn mực về đầu tư có trách nhiệm.
Thực tế này đòi hỏi các doanh nghiệp
Việt Nam phải thay đổi nếu muốn tiếp cận với các cơ hội đón nhận dòng
vốn lớn, chuyên nghiệp.
Tại SSIAM chúng tôi có chính sách cụ thể
về đầu tư có trách nhiệm, trong đó yếu tố môi trường, xã hội và quản
trị doanh nghiệp (ESG) là một trong những yếu tố được xem xét khi lựa
chọn cổ phiếu đầu tư bên cạnh những yếu tố như giá trị cơ bản của doanh
nghiệp và định giá cổ phiếu trên thị trường.
Quỹ SSI-SCA, dựa trên nguyên tắc đầu tư
này, tìm kiếm cổ phiếu niêm yết của các công ty có lợi thế cạnh tranh
bền vững, có thị phần lớn, năng lực quản trị tốt, tình hình tài chính
vững mạnh, có khả năng hoạt động tốt trong điều kiện thị trường không
thuận lợi và đang được định giá hấp dẫn so với tiềm năng tăng trưởng
trong tương lai.
Với chiến lược đầu tư này, Quỹ SSI-SCA
đã đạt hiệu quả đầu tư rất tốt. Tính từ khi thành lập vào tháng 9/2014,
Quỹ đã đạt tăng trưởng NAV/đơn vị quỹ 43,4%, vượt trội so với tăng
trưởng VN-Index là 9,9% trong cùng thời kỳ. Riêng năm 2016 vừa qua, quỹ
tăng trưởng 24,1%, so với mức tăng 14,8% của thị trường.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp Việt Nam
cũng cần nâng cao quản trị doanh nghiệp, độ minh bạch trong hoạt động và
công bố thông tin. Bản thân các nhà đầu tư tổ chức khi đầu tư vào doanh
nghiệp với tỷ lệ lớn (từ 10% trở lên) cũng cần tích cực tham gia vào
hoạt động của doanh nghiệp, đồng hành với doanh nghiệp. Đây chính là
cách mà chúng tôi đang thực hiện.
Chúng tôi tham gia hội đồng quản trị
và/hoặc ban kiểm soát của các doanh nghiệp chọn đầu tư và làm việc sâu
sát với doanh nghiệp trên nhiều mặt bao gồm cả tái cơ cấu tài chính và
quản lý hiệu quả chi phí hoạt động, nhằm thúc đẩy tăng trưởng hoạt động
kinh doanh cốt lõi.
Phát triển bền vững là khái niệm còn rất
mới với doanh nghiệp Việt Nam, nhưng diễn biến thực tế đặt ra một yêu
cầu: muốn tăng sức hấp dẫn thì doanh nghiệp phải có một chiến lược phát
triển dài hạn từ nội lực và làm sao để chiến lược phát triển được bền
vững và tạo nên những giá trị cho công ty cũng như các cổ đông.
Hiện tại, quy chuẩn về phát triển bền
vững ở Việt Nam còn thấp so với thế giới, nhưng ngày càng có nhiều nhà
đầu tư ở Việt Nam quan tâm tới vấn đề này cũng như vấn đề an sinh xã
hội. Vì thế, song song với việc phát triển bền vững cho công ty, các
doanh nghiệp cũng cần quan tâm nhiều hơn đến việc đóng góp như thế nào
cho xã hội tốt đẹp hơn.
Lê Thị Lệ Hằng, Tổng giám đốc SSIAM
