Theo Ủy
ban Chứng khoán Nhà nước, 2 tháng đầu năm, có khoảng 40.700 tỷ đồng được
huy động qua TTCK. Tuy nhiên, phần lớn trong số này, khoảng 30.000 tỷ
đồng, đến từ việc huy động của Chính phủ, do Kho bạc Nhà nước và Ngân
hàng Chính sách xã hội phát hành.
Về phía DN, lên niêm yết cũng có nghĩa
đặt kỳ vọng sẽ huy động thêm được vốn mới, bên cạnh các giá trị khác, để
tăng nguồn lực tài chính cho đầu tư phát triển. Tuy nhiên, thực tế thị
trường không dễ dàng như nhiều DN dự kiến.
Lên sàn, các DN chịu sự định giá khắt
khe của nhà đầu tư đại chúng và hiện trạng giao dịch hiện nay cho thấy,
có gần 40% các cổ phiếu niêm yết trên 2 Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM
và Hà Nội có thị giá duới 10.000 đồng.
Việc giá không đứng được ở “vạch xuất
phát” 10.000 đồng/cổ phiếu có nguyên nhân chủ yếu do DN kinh doanh không
hiệu quả và/hoặc DN chưa biết cách tạo niềm tin nơi nhà đầu tư. Tuy
nhiên, thực tế này đã khiến không ít lãnh đạo DN nản lòng, bởi đây là
điều họ không lường được trước khi đưa DN lên sàn.
Giá rơi, đồng nghĩa với việc DN cũng bị
ít nhiều suy giảm uy tín và cánh cửa huy động vốn từ đại chúng khép chặt
hơn, khi pháp luật hiện hành chưa chính thức cho phép DN huy động dưới
mệnh giá. Nhiều DN cũng không muốn “bán mình” ở mức vài nghìn đồng/cổ
phần.
Mùa đại hội đồng cổ đông 2017 đang diễn ra, bài toán huy động vốn mới tiếp tục làm đau đầu nhiều lãnh đạo DN.
Sự khác biệt của dòng vốn huy động từ
phát hành cổ phiếu với vốn vay là ở chỗ, các DN được dùng nguồn vốn này
trong suốt vòng đời hoạt động, không chịu áp lực trả lại người góp tiền.
Tuy nhiên, bài toán DN huy động được vốn mới năm nay dường như sẽ khó
hơn các năm trước, do lượng DN lên sàn ngày một tăng, trong khi dòng
tiền đầu tư chứng khoán chưa có sự đột biến (trừ việc vốn ngoại gia tăng
đầu tư trong 2 tháng đầu năm khoảng 1 tỷ USD).
3 tháng đầu năm, TTCK ghi nhận một số DN
huy động được vốn, nhưng mức huy động khá hạn chế. Chẳng hạn, CTCP May
10 (phát hành hành được 8 triệu cổ phiếu); CTCP Bảo Long (phát hành được
10 triệu cổ phiếu); CTCP Dược Agimexpharm (phát hành được 3 triệu cổ
phiếu); CTCP Dược y tế Ðà Nẵng (phát hành được 3,7 triệu cổ phiếu). Bên
cạnh đó, có một số DN tiếp tục phải xin gia hạn phát hành như CTCP Xây
dựng Xuân Mai để hy vọng tìm được người mua…
Giải pháp cho thực trạng khó huy động
vốn của DN trước hết vẫn ở việc DN phải thể hiện nội lực và tiềm năng
phát triển đủ sức hấp dẫn nhà đầu tư. Tuy nhiên, ở tầm vĩ mô, những nút
thắt cho dòng tiền đầu tư cần được ngành chứng khoán, Chính phủ quan tâm
gỡ sớm, như việc nới room cho vốn ngoại, việc nâng hạng thị trường, hay
đơn giản là cải cách tiếp thời gian giao dịch (từ T+2 hiện nay xuống
T+0).
Nhà đầu tư cần niềm tin nơi DN và cũng
rất cần niềm tin ở triển vọng chung của TTCK. Khi có niềm tin mới mong
họ trả giá cao và sẵn sàng rót thêm tiền vào DN, giúp TTCK thực hiện
được chức năng kênh huy động vốn cho nền kinh tế, chứ không bị nghêng
theo kênh huy động vốn qua trái phiếu chính phủ như hiện nay.
