VN-Index đã xác lập tuần giảm
mạnh nhất kể từ đầu năm 2017 với mức -1,3%. Đây là tuần điều chỉnh rõ
ràng nhất kể từ khi thị trường đi vào nhịp tăng kéo dài từ tháng 12 năm
ngoái.
Xu thế tăng trung hạn đạt kỷ lục
Từ góc độ kỹ
thuật, thị trường tăng giảm thành các sóng tuần hoàn theo chu kỳ cả về
thời gian lẫn cường độ. Thống kê kể từ khi thị trường chạm đáy thấp nhất
lịch sử vào tháng 2/2009 đến nay, VN-Index đã trải qua 23 sóng tăng
giảm trung hạn với biên dao động chỉ số tối thiểu 15% tính từ giá thấp
nhất tới cao nhất của mỗi sóng tăng.
Trong đó, VN-Index có 12 sóng tăng và
hiện chỉ số đang ở sóng tăng thứ 12 kéo dài từ đáy 22/1/2016 (513,82
điểm) đến mức cao nhất đạt được hôm 12/4/2017 là 732.87 điểm.
11 sóng tăng trung hạn trước đó,
VN-Index đạt mức tăng bình quân 37,63% với biên độ tối đa (tính từ đáy
thấp nhất tới đỉnh cao nhất). Mức tăng tối đa của sóng tăng thứ 12 đã
đạt 42,63%.
Về mặt thống kê lịch sử, sóng tăng hiện
tại đã vượt xa mức bình quân mà VN-Index đạt được trong quá khứ. Về mặt
thời gian, sóng tăng hiện tại đã kéo dài hơn 300 phiên giao dịch, trong
khi sóng tăng dài nhất trong lịch sử kể từ 2009 đến nay là 341 phiên với
mức tăng 61,04% (từ ngày 11/5/2012 đến 24/3/2014).
Vì vậy, nếu sóng tăng hiện tại có thể
kéo dài thêm, đây sẽ là một trong số rất ít con sóng đột biến trong lịch
sử của VN-Index. Ngược lại, nếu VN-Index điều chỉnh, đây sẽ là một kịch
bản bình thường vì không có sóng tăng nào kéo dài mãi mãi. Giữa các
sóng tăng luôn tồn tại các sóng điều chỉnh với cường độ và thời gian
khác nhau.
Chỉ số VN-Index xuất hiện mức tăng đột
biến hiện tại mà các nhịp điều chỉnh chỉ diễn ra với cường độ nhẹ không
quá 7% trong hơn 1 năm qua còn là do việc niêm yết một số cổ phiếu mới
mà vốn hóa có tác động mạnh lên chỉ số này. Trong quá khứ, việc một vài
cổ phiếu bẻ hướng VN-Index là không nhiều như lúc này, với 57,67% giá
trị vốn của của VN-Index tập trung vào 10 cổ phiếu, trong đó có những mã
tăng giá rất thất thường như SAB, BHN, ROS, thậm chí là VJC do yếu tố
thanh khoản và khối lượng cổ phiếu trôi nổi rất ít.
Giảm động lực
Thị trường tuần qua có nhiều xáo trộn
đáng kể, mà tiêu biểu là sự sụp đổ bất ngờ của rất nhiếu cổ phiếu
blue-chips. Hiện tượng điều chỉnh trong một xu thế tăng của giá cổ phiếu
là bình thường, nhưng mức giảm quá nhanh và quá mạnh trong một thời
gian ngắn là bất thường. Chỉ số HSX30 tuần qua đóng cửa giảm tới 2,7% là
phiên giảm vốn chỉ xuất hiện ở những thời điểm bất thường, ví dụ như
Brexit.
Việc nhà đầu tư tìm kiếm lý do để hoảng
loạn là không khó, nhưng điều ít được chú ý là cổ phiếu đang tích trữ
một lượng rất lớn nhà đầu tư có lời, cũng như việc sử dụng đòn bẩy rất
cao khi VN-Index vượt 730 điểm.
Thị trường thường có tâm lý lảng tránh
những lý do nội tại mà quan tâm nhiều hơn tới lý do bên ngoài. Sự căng
thẳng chính trị trong tuần qua được cho là nguyên nhân thổi bùng sự sợ
hãi trên thị trường và diễn biến có nét gì đó lặp lại phiên Brexit hay
bầu cử Tổng thống Mỹ.
Một phép thử rất đơn giản để so sánh
tính chất của các phiên giao dịch đó với hiện tại, là chờ đợi. Nếu quay
lại quá khứ, rõ ràng nếu cú sốc xảy ra mang tính nhất thời thì sau đó
thị trường sẽ vọt tăng rất mạnh trở lại. Lấy ví dụ phiên Brexit,
VN-Index rung lắc mạnh nhưng ngay sau đó có 14 phiên tăng cao hơn với
biên độ gần 8,8%. Nếu lần này thị trường cũng mạnh mẽ như vậy, sẽ sớm
thấy VN-Index bùng nổ trở lại.
| Chỉ số S&P 500 của Mỹ đã suy yếu kể từ đầu tháng 3 trở lại đây |
Tuy nhiên nếu điều ngược lại xảy ra thì
thị trường có bất thường hay không? Nếu nhà đầu tư không phải lo ngại vì
cú sốc chính trị như số đông lầm tưởng, mà đơn giản là xả hàng thu tiền
mặt? Nếu thị trường điều chỉnh do yếu tố cung cầu nội tại bình thường,
thì sẽ không có được đợt tăng bùng nổ trở lại như sự kiện Brexit.
Một yếu tố ít được chú ý, là các sự kiện
bất thường như Brexit hay bầu cử Tổng thống Mỹ, các thị trường trong
nước được hỗ trợ đáng kể từ diễn biến tăng mạnh của thị trường tài chính
thế giới. Hiện tại lực hỗ trợ này đã suy yếu, với việc chỉ số
S&P500 của Mỹ đang giảm dần đà tăng, thậm chí là đang điều chỉnh nhẹ
kể từ đầu tháng 3.
Thị trường trong nước chứng kiến sự sụt
giảm lớn ở các blue-chips đúng vào thời điểm hàng loạt kết quả kinh
doanh tích cực, nhiều thông tin tốt từ đại hội cổ đông. Nếu cách đây vài
tuần VN-Index được kỳ vọng vượt lên trên 720 điểm rồi 730 điểm với động
lực hỗ trợ này, thì rõ ràng không thể lý giải được nhịp giảm mạnh trong
tuần rồi, khi vẫn có những thông tin hỗ trợ tích cực đó.
Cùng một mặt bằng thông tin, nếu thị trường giảm sức mạnh thì chỉ có thể là do giảm kỳ vọng cũng như tâm lý yếu hơn.
