Trong
phiên họp báo thường kỳ ngày 15/8 vừa qua, Bộ Tài chính đã đưa ra một
loạt phương án sửa đổi 5 luật thuế, bao gồm thuế giá trị gia tăng, thuế
tiêu thụ đặc biệt, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân và
thuế tài nguyên. Trong đó, sẽ sửa đổi quy định về thuế VAT với mặt hàng
phân bón.
Theo Bộ Tài chính, Luật Thuế Giá trị gia
tăng hiện hành quy định phân bón, máy móc, thiết bị chuyên dùng phục vụ
cho sản xuất nông nghiệp, tàu đánh bắt xa bờ thuộc đối tượng không chịu
thuế giá trị gia tăng.
Với quy định này, doanh nghiệp phân bón
sử dụng nguồn nguyên liệu trong nước không được hoàn thuế giá trị gia
tăng đầu vào, mà phải hạch toán vào chi phí sản xuất, khiến giá thành
tăng và lợi nhuận giảm, bất lợi trong cạnh tranh với hàng hóa nhập khẩu
cùng loại.
Chỉ những doanh nghiệp nhập khẩu phân
bón hoặc những đơn vị sản xuất NPK chuyên dùng nguyên liệu nhập khẩu mới
được hưởng lợi do không chịu thuế VAT.
Báo cáo đánh giá tác động về chính sách
thuế đối với ngành phân bón của CTCP Chứng khoán Vietcombank (VCBS) mới
đây cho thấy, các doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước đều có tỷ
trọng chi phí đầu vào chịu thuế VAT 10% chiếm hơn 50% giá vốn bị ảnh
hưởng nặng bởi quy định này, khiến tình hình kinh doanh gặp nhiều khó
khăn.
Ngày 16/8 vừa qua, Bộ Tài chính đã đưa
ra báo cáo định hướng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế
Giá trị gia tăng, theo đó, chuyển các mặt hàng phân bón, máy móc, thiết
bị chuyên dùng cho nông nghiệp, tàu đánh bắt xa bờ từ đối tượng “miễn
thuế” sang chịu thuế VAT 0%.
Xét về giá trị thuế VAT đầu ra doanh
nghiệp phân bón phải nộp, theo quy định cũ và đề xuất mới, đều bằng 0.
Tuy nhiên, nếu quy định khung thuế suất bằng 0%, về bản chất, mặt hàng
phân bón vẫn thuộc đối tượng chịu thuế VAT, doanh nghiệp phải kê khai
thuế VAT đầu ra và sẽ được hoàn thuế đầu vào, giảm được gánh nặng chi
phí.
Theo báo cáo phân tích của VCBS, nếu đề
xuất này được thông qua, những doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước
như CTCP Supe phốt phát và hóa chất Lâm Thao (LAS), CTCP Phân lân nung
chảy Văn Điển (VAF), CTCP Phân bón miền Nam (SFG), Công ty cổ phần Phân
bón Dầu khí Cà Mau (DCM), Tổng công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí
(DPM) sẽ hưởng lợi lớn. Các doanh nghiệp này sẽ giảm giá thành sản xuất,
tăng tính cạnh tranh với các sản phẩm nhập khẩu (hiện tại, giá phân
urea Trung Quốc đang rẻ hơn phân bón nội địa khoảng 5 - 7%).
Trong đó, theo tính toán của VCBS, LAS
sẽ là doanh nghiệp được hưởng lợi nhiều nhất. Năm 2016, chi phí thuế VAT
nguyên liệu đầu vào của LAS hơn 130 tỷ đồng không được khấu trừ mà phải
hạch toán vào chi phí. Nếu áp dụng chính sách thuế VAT 0% với mặt hàng
phân bón, Công ty sẽ giảm được khoản chi phí này, qua đó, lợi nhuận sau
thuế năm 2016 của doanh nghiệp này có thể tăng 77%, từ 138 tỷ đồng lên
245 tỷ đồng.
Nhóm doanh nghiệp sản xuất phân lân nung chảy như VAF có thể thay đổi tăng trưởng lợi nhuận lên 66%, SFG tăng trưởng trưởng 26%.
Nhóm doanh nghiệp sản xuất phân urea từ
nguồn khí tự nhiên như DCM có thể tăng trưởng lợi nhuận 22%, DPM tăng
trưởng lợi nhuận 19% nhờ chính sách thuế này. Năm 2016, chi phí thuế VAT
của khí đầu vào tại DPM là 260 tỷ đồng không được khấu trừ.
Đánh giá được đưa ra từ Bộ Công thương,
việc đưa phân bón từ mặt hàng không chịu thuế VAT sang chịu thuế 0% có
thể giúp ngành phân bón trong nước tiết kiệm 2.500 tỷ đồng chi phí mỗi
năm, tạo sức cạnh tranh về giá so với hàng nhập khẩu.
Tuy vậy, không phải mọi doanh nghiệp
ngành phân bón trên sàn chứng khoán đều được hưởng lợi nếu đề xuất thuế
này đi vào thực tiễn. Theo đánh giá của VCBS, BFC “không chịu tác động
đáng kể do nguyên liệu đầu vào là thành phẩm, không chịu thuế giá trị
gia tăng đầu vào”.
Thậm chí, BFC có thể gặp bất lợi trong
cạnh tranh về giá khi các doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước được
giảm chi phí giá thành sản xuất nhờ chính sách thuế VAT 0%, còn BFC thì
không.
Dự kiến, dự thảo Luật sửa đổi các luật
thuế sẽ được Bộ Tài chính trình xin ý kiến Quốc hội tại kỳ họp đầu năm
2018. Nếu dự thảo được Quốc hội thông qua thì việc áp dụng chính thức
cũng phải từ 1/1/2019.
ĐTCK
