Thành công của ông quả là vô tiền khoáng hậu. Ông có thể cho biết bí quyết đầu tư của mình?
Tôi thấy mình rất may mắn khi có một khởi đầu hết sức thuận lợi. Cha tôi cũng hoạt động trong lĩnh vực đầu tư. Vì thế, văn phòng của ông đã trở thành sân chơi của tôi vào mỗi dịp cuối tuần.
Tôi bắt đầu đọc sách về đầu tư từ năm lên 7 và tôi biết mình muốn gì từ rất sớm. Đó là một lợi thế lớn. Trong lĩnh vực đầu tư, bạn không cần phải quá thông minh. Tôi luôn nói nếu chỉ số IQ của bạn là 160 thì hãy chia bớt 30 cho người khác, bởi bạn không cần nó khi đầu tư.
Điều bạn cần là sự ổn định về mặt cảm xúc. Bạn phải có khả năng tư duy độc lập. Một khi đã đi đến quyết định, hãy tin vào thực tế và lập luận của chính mình và không để ai khiến bạn bị lung lay. Điều này không dễ đối với nhiều người. Có thể nói, tôi rất may mắn vì có được những phẩm chất ấy.
Trong cuộc khủng hoảng vừa qua, ông đầu tư vào những công ty được đánh giá là có thảm họa tiềm ẩn như General Electric hay Goldman Sachs, trong khi đám đông hành động ngược lại. Ông giải thích thế nào về quyết định này?
Tôi không biết phải giải thích thế nào. Tôi không học điều này từ trường lớp. Tôi không quan tâm đến việc người khác có đi ngược với quyết định của tôi hay không, miễn là cảm thấy mình hiểu được bản chất sự việc. Có rất nhiều thứ tôi hoàn toàn mù tịt và tôi chọn cách tránh xa chúng. Tôi chỉ đầu tư vào những gì mình biết rõ mà thôi.
Tom Watson, nhà sáng lập Công ty Sản xuất Máy tính IBM (Mỹ), từng nói: “Tôi không phải thiên tài. Tôi chỉ biết rõ những chấm nhỏ và tôi chỉ quanh quẩn xung quanh chúng”. Cũng giống như chúng ta bàn về quần vợt. Nếu tập trung đánh banh qua lưới và đừng tự huyễn hoặc mình, chúng ta sẽ có một trận đấu không tồi? Điều anh nói cũng phần nào giống với những nguyên tắc của tôi. Nguyên tắc thứ nhất là không để thua. Nguyên tắc thứ 2 là không bao giờ quên nguyên tắc thứ nhất.
Tôi đã học được phương pháp tránh rơi vào các thảm họa đầu tư từ người thầy Ben Graham. Và bài học quan trọng nhất là bài học về giới hạn an toàn. Bạn không nên lái một chiếc xe tải nặng 9,9 tấn băng qua cây cầu có tấm biển ghi “Trọng tải tối đa 10 tấn”, bởi không gì đảm bảo rằng tấm biển đó đúng cả. Nếu gặp một cây cầu như thế, tốt nhất bạn nên quay lại và tìm một cây cầu khác có tấm biển ghi “Trọng tải tối đa 20 tấn”.
Không thể phủ nhận yếu tố may mắn trong đó?
Đúng là có nhiều yếu tố may mắn. Được sinh ra ở Mỹ vào năm 1930, đối với tôi, là một may mắn lớn. Tôi đã lớn lên trong thời kỳ hưng thịnh của chủ nghĩa tư bản. Điều này đã giúp tôi hiểu được thị trường mà chúng ta có được ngày nay. Bên cạnh đó, tôi được làm những việc mà mình yêu thích và không gì may mắn hơn điều này.
Thậm chí, bị Trường Harvard từ chối cũng là một may mắn của tôi, bởi tại Đại học Columbia, tôi đã được theo học Ben Graham, người đã làm thay đổi cuộc đời tôi. Có thể nói, tôi đã được thần may mắn phù hộ trong suốt 80 năm qua.
Môi trường kinh doanh thay đổi chóng mặt trong thời gian qua. Làm thế nào ông nắm bắt kịp?
Nếu bạn nắm bắt được các nguyên lý, hiểu được nhờ đâu một doanh nghiệp kinh doanh hiệu quả, biết được điều gì làm nên một nhà quản lý giỏi, điều gì làm nên một sản phẩm tốt thì bạn hoàn toàn có thể áp dụng những gì học được từ một lĩnh vực kinh doanh sang nhiều lĩnh vực kinh doanh khác. Rồi bạn sẽ nhận ra có nhiều thứ mình không cần phải hiểu. Biết nên từ bỏ cái gì cũng quan trọng như biết nên tập trung vào cái gì.
Cũng giống như nếu muốn đánh bại huyền thoại cờ vua thế giới Bobby Fischer thì tốt nhất là đừng bao giờ thi đấu với anh ta.
Ông từng nói là nên xây dựng một thành lũy xung quanh doanh nghiệp mình?
Thành lũy vững chắc nhất chính là tài năng của bạn. Đó là thứ mà lạm phát hay những mối nguy khác không thể cướp khỏi tay bạn. Tôi thường bảo các bạn sinh viên hãy quan sát những nhân vật mà họ ngưỡng mộ và viết ra những phẩm chất nào ở người đó khiến họ khâm phục. Và đó là những gì các bạn sinh viên cần có.
Ông là người có khả năng đặc biệt trong việc quản lý đồng tiền và làm cho nó sinh sôi nảy nở. Vài năm trước, ông đã quyết định bắt đồng tiền đi theo hướng khác, đó là phục vụ xã hội? Tại sao?
Nếu quay trở về lúc tôi 20 tuổi, có thể tôi sẽ cho rằng quyết định đó là điên rồ. Nhưng tôi và vợ tôi biết được khi nào là thời điểm thích hợp để tận hưởng cuộc sống. Chúng tôi hầu như đã có mọi thứ mình cần.
Cũng có khi một bữa ăn tốn 5 USD lại ngon hơn một bữa ăn 100 USD. Bằng cách này hay cách khác, tôi cho rằng đồng tiền nên quay trở lại phục vụ xã hội. Tôi giỏi kiếm tiền nhưng không giỏi phân phát đồng tiền kiếm được một cách khôn ngoan và hiệu quả. Vì thế, tôi đã đóng góp cho 5 tổ chức hoạt động xã hội, trong đó nhiều nhất là cho Quỹ Gates Foundation của tỉ phú Bill Gates. Tôi rất hài lòng về quyết định này.
Ông có thể chia sẻ những quyết định sai lầm của mình và bài học từ đó?
Để đưa ra được quyết định sáng suốt, trước hết, bạn cần nhận ra được quyết định nào của mình là sai lầm và sai ở điểm nào. Tôi đã phạm nhiều sai lầm và sẽ còn tiếp tục mắc sai lầm. Đó là bản chất của cuộc chơi. Đừng kỳ vọng vào sự hoàn hảo ở bản thân mà hãy luôn cố gắng hết sức.
50 năm nữa, ông muốn mọi người nghĩ đến điều gì khi nhắc đến ông?
Tôi mong mọi người sẽ nghĩ đến Berkshire Hathaway và hy vọng Công ty vẫn hoạt động hiệu quả ở thời điểm ấy. Tôi thực sự mong mọi người nhớ đến những gì tôi chia sẻ ngày hôm nay, dù chúng không có vẻ gì là cao siêu cả. Tôi nhận thấy những người thành công đều có một người thầy vĩ đại, người đã để lại ảnh hưởng của mình lên họ. Điều này quan trọng hơn tiền bạc rất nhiều.
