Tại Hội nghị “Thị trường chứng khoán 2016: Đầu tư vào đâu?” do Tạp chí Nhịp cầu đầu tư tổ chức ngày 23/10, Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh kiêm Trưởng đoàn đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) cho biết việc kết thúc đàm phán chỉ giúp TPP đi được 50% chặng đường và khi hiệp định này có hiệu lực cũng sẽ không tác động đến thị trường chứng khoán, bất động sản.
Mới đi được 50% chặng đường
Theo Thứ trưởng Trần Quốc Khánh, có 2
điểm cơ bản làm cho TPP đặc biệt và khác biệt. Đây là hiệp định thương
mại tự do lớn nhất từ trước đến nay với 12 quốc gia, chiếm 40% GDP và
30% thương mại toàn cầu.
TPP cũng là hiệp định thương mại tự do
có phạm vi điều chỉnh rộng nhất với 30 chương và là hiệp định đầu tiên
đưa ra quy tắc ứng xử cho doanh nghiệp nhà nước, đề cập những vấn đề mới
như gắn kết môi trường chính sách, tạo điều kiện cho chuỗi cung ứng, xử
lý hình sự một số hình thức vi phạm sở hữu trí tuệ…
TPP có nguyên tắc chung là đưa thuế nhập
khẩu về 0%, với 1 số ít mặt hàng đặc biệt nhạy cảm thì có thể áp dụng
chính sách đặc biệt như giảm thuế 1 phần, hạn ngạch thuế quan nhưng phải
được tất cả các nước thành viên đồng ý.
TPP quy định Nhà nước không được phân
biệt đối xử giữa doanh nghiệp trong nước và nhà đầu tư nước ngoài. Tuy
không cho biết cụ thể nhưng Thứ trưởng Trần Quốc Khánh tiết lộ rằng các
cam kết về dịch vụ và đầu tư Việt Nam sẽ không khác nhiều so với hiện
nay.
TPP yêu cầu Chính phủ phải cho phép các
nhà thầu nước ngoài được tham gia đấu thầu mua sắm Chính phủ như doanh
nghiệp trong nước và đảm bảo sự công bằng liêm chính trong đấu thầu. Tuy
nhiên TPP không yêu cầu mở cửa đối với mua sắm của chính quyền địa
phương và an ninh quốc phòng.
TPP thừa nhận quyền của quốc gia trong
việc duy trì doanh nghiệp nhà nước và không đòi hỏi cổ phần hóa các
doanh nghiệp này. Hiệp định chỉ yêu cầu doanh nghiệp nhà nước phải hoạt
động theo kinh tế thị trường, công bằng với đối tác và minh bạch hóa các
thông tin không ảnh hưởng đến bí mật kinh doanh. Nhà nước không được
trợ cấp “quá mức” cho doanh nghiệp nhà nước ảnh hưởng đến đối tác trong
TPP. Các quy định đối với doanh nghiệp nhà nước của TPP chỉ được áp dụng
với doanh nghiệp có 51% vốn Nhà nước trở lên.
“TPP có nhiều cơ hội và thách thức, tuy
nhiên cơ hội và thách thức chỉ có thể xuất hiện nếu TPP trở thành hiện
thực, nghĩa là phải được Quốc hội các nước thông qua. Việc kết thúc đàm
phán mới chỉ đi được 50% chặng đường”, Thứ trưởng Trần Quốc Khánh cho
biết.
Cơ hội và lợi ích to lớn đó được xây dựng dựa trên giả định các điều kiện đều diễn biến thuận lợi. "Chúng
ta nhắm đến thị trường nào đó, giảm thuế cho chúng ta, nhưng khi nước
đó gặp khủng hoảng tài chính, sức mua yếu đi, hay nếu hy vọng người ta
giảm thuế để mình tăng xuất khẩu nhưng khi người ta phá giá đồng tiền,
ngang bằng với mức thuế giảm thì hàng hóa chúng ta cũng sẽ không có ưu
thế để cạnh tranh được", Thứ trưởng Trần Quốc Khánh nói.
Bên cạnh đó, cơ hội và lợi ích sẽ không
đến ngay lập tức. Nhiều cam kết TPP đều phải thực hiện theo lộ trình,
không đến ngay từ ngày đầu tiên. TPP phải mất 1,5 - 2 năm mới được thông
qua. Lợi ích to lớn chỉ đến từ 4-5 năm nữa.
Ngoài ra, cơ hội từ TPP chỉ biến thành
hiện thực nếu chúng ta có năng lực nắm bắt và đổi mới tư duy. Nhà đầu tư
muốn vào Việt Nam sẽ quan sát đường sá, cầu cảng, sân bay và cả "hạ
tầng mềm" như bộ máy hành chính, lực lượng lao động. Về năng lực đổi mới
tư duy, doanh nghiệp phải chuyển đổi tư duy cạnh tranh bằng giá sang
trư duy cạnh tranh bằng năng lực, uy tín của mình.
Đối với sản phẩm số, TPP quy định sẽ
không áp đặt thuế suất và không yêu cầu nhà cung cấp dịch vụ nội dung số
phải đặt máy chủ tại quốc gia có hoạt động kinh doanh.
Theo Thứ trưởng, không nhất thiết tất cả 12 nước tham gia TPP đều thông qua thì mới có hiệu lực. Nhằm
đề phòng trường hợp Quốc hội một số nước không thông qua TPP, các nước
TPP đã thiết kế một điều khoản cho phép các nước còn lại được tiếp tục
hiệp định. Mặc dù không tiết lộ cụ thể điều khoản này, nhưng Thứ trưởng
Khánh tiết lộ nếu tổng GDP của các nước còn lại tham gia hiệp định vượt
ngưỡng nhất định thì TPP sẽ được thông qua.
Về cơ hội cho các doanh nghiệp vừa và
nhỏ tại Việt Nam, Thứ trưởng cho rằng, trong bất kỳ nền kinh tế nào cũng
luôn có sự phân công giữa các doanh nghiệp lớn và nhỏ. Các doanh nghiệp
sẽ thực hiện các công đoạn khác nhau. Nắm bắt được TPP, các doanh
nghiệp lớn sẽ có lợi với nhiều đơn hàng hơn, nhưng khi có cơ hội, doanh
nghiệp lớn sẽ chia sẻ đơn hàng cho các doanh nghiệp nhỏ, khi đó các
doanh nghiệp sẽ cùng có lợi.
Không tác động đến chứng khoán, bất động sản
Riêng về thị trường chứng khoán và bất
động sản, Thứ trưởng Trần Quốc Khánh cho rằng TPP sẽ không mang lại
nhiều tác động như thời điểm Việt Nam gia nhập WTO năm 2007. Nguyên nhân
thứ nhất là do khác với năm 2007, dòng vốn đầu tư gián
tiếp nước ngoài có xu hướng đi ra thay vì đi vào các thị trường mới nổi
với tâm lý lo ngại về nguy cơ suy thoái kinh tế toàn cầu và khủng hoảng
tài chính thế giới.
Thứ 2, dòng vốn đi vào
thị trường thời gian này sẽ rút kinh nghiệm từ dòng vốn năm 2007. Do đó,
sẽ không ồ ạt đi vào thị trường chứng khoán và thị trường tài sản như
thời điểm năm 2007 để thổi bùng lên các bong bóng. Bên cạnh đó, xu hướng
M&A lĩnh vực này sẽ lên ngôi, sẽ có làn sóng đầu tư của các nhà đầu
tư nước ngoài vào.
Thứ 3, việc điều hành
tiền tệ năm 2015 sẽ khác với năm 2007, các nhà điều hành tiền tệ sẽ biết
cách trung hòa dòng vốn đầu tư gián tiếp vào Việt Nam, không để dòng
vốn đầu tư gián tiếp đó không được dung hòa chạy ra thị trường và gây áp
lực lên lạm phát.
Thứ 4, các nhà đầu tư
năm 2015 đều đã khác so với nhà đầu tư năm 2007, họ khôn khéo hơn và rút
được kinh nghiệm rất nhiều sau những năm thăng trầm.
Thứ 5, quản lý thị
trường chứng khoán hiện nay cũng đã có những cải thiện đáng kể, các hành
vi thao túng giá cũng được khắc phục giúp thị trường phát triển lành
mạnh hơn.
Trước thắc mắc của bà Nguyễn Thị Mai
Thanh, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc CTCP Cơ điện lạnh REE về sự
chuẩn bị của Chính phủ về hạ tầng nhằm nắm bắt cơ hội từ TPP, Thứ trưởng
cho rằng trong mấy năm qua, Chính phủ đã cố gắng hết sức để cải thiện
cơ sở hạ tầng, điển hình là hoàn thành hàng loạt tuyến cao tốc. Chính
phủ sẽ có những biện pháp nhằm cải thiện hơn nữa. Về hạ tầng mềm, Thứ
trưởng nhận định vẫn còn nhiều điểm chưa hoàn thiện, đặc biệt là thời
gian cấp thủ tục cho các doanh nghiệp.
Theo Trí Thức Trẻ
