Nhật Bản vẫn muốn thuyết phục ông Donald Trump; Australia, New Zealand và Singapore đã tính đến một TPP không có Mỹ; còn Malaysia không cho rằng họ sẽ chịu thiệt lớn nếu hiệp định sụp đổ.
Hôm qua, Tổng thống Mỹ - Donald Trump đã ký sắc lệnh rút Mỹ khỏi Hiệp
định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP). Hiệp định này được Mỹ ký năm
ngoái, dưới thời ông Barack Obama, cùng 11 nước khác với tổng GDP lên
tới 40% toàn cầu.
TPP chỉ có thể có hiệu lực nếu được ít nhất 6 nước phê chuẩn trước
tháng 2/2018. Các nước này phải đóng góp ít nhất 85% GDP trong khối. Vì
vậy, cả Mỹ và Nhật Bản đều sẽ phải phê chuẩn TPP.
Với việc ông Trump rút khỏi TPP, hiệp định này đang đứng trước nguy cơ sụp đổ. Dù vậy, nhiều quốc gia vẫn giữ hy vọng.
Thủ tướng Shinzo Abe vẫn muốn thuyết phục ông Donald Trump. Ảnh: Reuters
|
Trong một phiên họp tại Quốc hội hôm qua, Thủ tướng Nhật Bản - Shinzo
Abe cho biết ông vẫn tin tưởng vào sự lãnh đạo của ông Trump và hy vọng
tiếp tục nói chuyện với Mỹ về vấn đề thương mại tự do. "Tôi tin rằng
Tổng thống Trump hiểu rõ tầm quan trọng của thương mại tự do và công
bằng. Vì thế, tôi muốn tiếp tục thuyết phục ông ấy về tầm quan trọng
kinh tế và chiến lược của TPP", ông cho biết.
Bộ trưởng Tài chính Nhật Bản - Taro Aso hôm qua cũng nhắc lại lập
trường này và tiết lộ đã lên kế hoạch để ông Abe sang Mỹ gặp Tổng thống
Trump. Bộ trưởng Thương mại Nhật Bản - Hiroshige Seko thì khẳng định sẽ
theo dõi sát sao những thay đổi với Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ
(NAFTA) để đánh giá việc này sẽ ảnh hưởng thế nào đến các công ty Nhật
Bản.
Trong khi đó, Australia vẫn hy vọng vào "TPP -1" để cứu hiệp định này.
Tuần trước, Bộ trưởng Thương mại Steve Ciobo đã bàn bạc vấn đề này tại
Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) ở Davos (Thụy Sĩ). Ông cho biết
Australia sẽ không từ bỏ TPP khi nó cần "một ít nỗ lực nữa" để tồn tại.
Hôm qua, ông cũng trả lời trên ABC rằng: "Tôi đã nói chuyện
với Canada, Mexico, Nhật Bản, New Zealand, Singapore và Malaysia. Tôi
biết cả Chile và Peru cũng có những cuộc nói chuyện thế này rồi. Tức là
khá nhiều quốc gia đang quan tâm liệu TPP - 1 có khả thi hay không".
Ông Ciobo cũng cho biết cấu trúc ban đầu của TPP được thiết kế để các
quốc gia khác cũng tham gia nữa. "Tôi biết chắc chắn rằng Indonesia đã
bày tỏ sự quan tâm. Trung Quốc cũng có khả năng nữa, nếu có thể điều
chỉnh lại theo mô hình TPP - 1".
Bộ trưởng Thương mại New Zealand - Todd McClay thì cho biết đã nói
chuyện với một số bộ trưởng các nước TPP tại WEF tuần trước. Ông hy vọng
họ có thể gặp nhau trong vài tháng tới "để cân nhắc bước đi tiếp theo".
"Hiệp định này vẫn có giá trị như một hiệp định thương mại tự do (FTA)
với các nước thành viên khác", ông cho biết. TPP là FTA đầu tiên của New
Zealand với Nhật Bản, Canada, Mexico và Peru.
 |
Đại diện các nước tham gia TPP tại APEC năm ngoái. Ảnh: Reuters
|
Bên lề WEF tuần trước, Bộ trưởng Thương mại Canada - Francois-Philippe Champagne cho biết sẽ cùng các nước thành viên TPP cân nhắc mọi lựa chọn, kể cả việc cứu vãn bằng một thỏa thuận mới mà không có sự tham gia của Mỹ. Trước khi ông Trump có động thái chính thức liên quan đến TPP, Canada vẫn giữ lập trường đứng ngoài quan sát, chưa ra quyết định cho đến khi Mỹ trả lời được câu hỏi có tham gia hay không.
Trên The Star hôm qua, Bộ trưởng Nhập cư Canada - John
McCallum không bình luận trực tiếp về việc ông Trump ký sắc lệnh rút
khỏi TPP. Ông chỉ cho biết Thủ tướng Justin Trudeau cùng nội các đang
tập trung đảm bảo quan hệ thương mại "cực kỳ quan trọng" giữa Mỹ và
Canada.
Singapore - một trong những nước có khả năng thiệt hại lớn nhất khi
thương mại toàn cầu đi xuống, cũng ra tín hiệu sẽ thúc đẩy việc thực thi
TPP, kể cả không có Mỹ. "Họ cho rằng dù sao có TPP yếu vẫn còn tốt hơn
là không có", Eugene Tan - giáo sư luật tại Đại học Quản lý Singapore
nhận xét trên Business Times.
Ahmad Maslan - Thứ trưởng Thương mại Malaysia cho biết nếu TPP thất
bại, thương mại của Malaysia sẽ không ảnh hưởng nhiều. Vì họ còn có các
lựa chọn khác, như Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP).
Với việc Trung Quốc và Ấn Độ tham gia vào RCEP, hiệp định này có thể
giúp các thành viên tiếp cận thị trường lớn hơn.
Mỹ đã ký hiệp định TPP năm ngoái, nhưng vẫn chưa phê chuẩn. TPP chính
là cột trụ kinh tế trong chính sách xoay trục sang châu Á - Thái Bình
Dương của chính quyền ông Barack Obama, trong bối cảnh Trung Quốc gia
tăng quyền lực nhanh chóng. Những người ủng hộ hiệp định lo ngại việc
rút khỏi TPP có thể đẩy quyền lực tại khu vực trên về tay Trung Quốc, và
khiến Mỹ chịu thiệt.
Trong khi đó, RCEP là hiệp định do Trung Quốc khởi xướng. Nó hiện gồm
10 nước Đông Nam Á và các đối tác thương mại của họ trong khu vực -
Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia, New Zealand và Ấn Độ.
TPP được coi là thỏa thuận thương mại tự do lớn nhất thế giới. Hiệp
định này được đàm phán từ tháng 3/2010 và ký kết đầu năm 2016, gồm 12
quốc gia - Australia, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico,
New Zealand, Peru, Singapore, Mỹ, Việt Nam.
Các vấn đề được nêu ra gồm quyền
sở hữu trí tuệ, luật đầu tư nước ngoài, tiêu chuẩn môi trường và lao
động, chính sách thu mua, cạnh tranh và công ty quốc doanh, quy trình xử
lý tranh chấp. Nếu được thực hiện, TPP có thể bao phủ 40% kinh tế toàn
cầu và bổ sung cho GDP thế giới thêm gần 300 tỷ USD mỗi năm.
|
