Từ 1/9/2017, cho phép vay trái phiếu để bán

Từ ngày 1/9/2017, Thông tư số 10/2017/TT-BTC có hiệu lực thi hành, bổ sung nhiều quy định mới trên thị trường trái phiếu chính phủ (TPCP). Điểm mới nhất trong văn bản này là quy định về cho vay trái phiếu để bán.

Theo đó, việc vay TPCP được thực hiện theo thỏa thuận của các bên và thông qua hệ thống giao dịch tại Sở GDCK Hà Nội hoặc trên hệ thống vay, cho vay chứng khoán tại Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam và phải đảm bảo những nguyên tắc sau: Chỉ thành viên giao dịch là thành viên đấu thầu TPCP được vay TPCP để bán theo quy chế của Sở; Thời hạn vay không vượt quá 180 ngày và không được vượt quá thời hạn còn lại tới khi đáo hạn của TPCP; Khoản vay phải được hoàn trả bằng TPCP đã vay, trong trường hợp không có đủ TPCP đã vay thì được trả bằng TPCP tương đương có thể chuyển giao; Các bên liên quan tự thỏa thuận và chịu trách nhiệm về các nội dung liên quan đến khối lượng vay, tài sản vay và hoàn trả, tài sản đảm bảo, lãi suất vay và các điều khoản khác. 

Các bên liên quan phải đảm bảo các thỏa thuận này tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật áp dụng cho các bên tham gia giao dịch.

Bộ Tài chính cũng yêu cầu Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội, Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam ban hành quy chế hướng dẫn cụ thể giao dịch vay TPCP để bán.

Điểm mới thứ hai là sẽ thực hiện phân loại thành viên. Theo đó, thị trường giao dịch TPCP tại Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội có 2 loại thành viên là thành viên giao dịch thông thường và thành viên giao dịch đặc biệt.

Riêng với Kho bạc Nhà nước, tổ chức này được thực hiện giao dịch mua trong các giao dịch mua bán lại TPCP trên hệ thống giao dịch TPCP tại Sở với thời hạn giao dịch mua bán lại tối đa không quá 3 tháng và nộp giá dịch vụ giao dịch theo quy định pháp luật. Kho bạc Nhà nước không phải tuân thủ các quy định về tiêu chuẩn làm thành viên, đăng ký làm thành viên, nghĩa vụ của thành viên, chế độ báo cáo của thành viên quy định tại văn bản mới này.

Thông tư số 10 của Bộ Tài chính cũng bổ sung quy định: TPCP tương đương có thể chuyển giao là TPCP niêm yết trên Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội và được sử dụng để thanh toán thay cho TPCP gốc trong giao dịch TPCP trong trường hợp không có đủ TPCP gốc để thanh toán. TPCP tương đương có thể chuyển giao được thực hiện trên cơ sở thỏa thuận giữa các bên tham gia giao dịch. 

Năm 2016, bên cạnh việc huy động được lượng vốn từ trái phiếu đạt kỷ lục, Kho bạc Nhà nước đã thành công trong việc phát hành các kỳ hạn dài 7, 10, 15, 20, 30 năm với mục tiêu là nhắm đến các quỹ bảo hiểm, hưu trí và các tổ chức khác ngoài ngân hàng nhằm đa dạng hóa cơ sở nhà đầu tư. Theo thống kê của Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội, các tổ chức ngoài ngân hàng như quỹ bảo hiểm tham gia ngày càng tích cực hơn vào thị trường sơ cấp (tỷ lệ tham gia chiếm 40%).

Nếu trước đây, 80% nhà đầu tư trái phiếu là các ngân hàng, thì nay, con số này đã giảm xuống mức 60%. Lượng nhà đầu tư mới từ các doanh nghiệp bảo hiểm, các nhà đầu tư nước ngoài, một số quỹ đầu tư, tổ chức trong nước khác đã góp phần không nhỏ vào việc tăng khối lượng vốn huy động được trên thị trường. Đặc biệt, khối doanh nghiệp bảo hiểm đang ngày càng tham gia nhiều hơn, hiện họ đã nắm giữ đến 20% khối lượng trái phiếu lưu hành. 

>> Liên hệ Mua bán cổ phiếu - Tư vấn đầu tư - Ủy thác đầu tư

ĐTCK

Kỳ vọng thị trường trái phiếu năm 2017 nhiều triển vọng tươi sáng

Bức tranh chung với nhiều gam màu tươi sáng của thị trường trái phiếu Việt Nam năm 2016 đã phần nào phản ánh được những bước phát triển nhảy vọt của thị trường này.

Đặc biệt là sự tăng trưởng đáng ghi nhận của Trái phiếu Chính phủ (TPCP). Công cụ này đang dần trở thành kênh huy động vốn quan trọng cho ngân sách nhà nước và là thị trường chuẩn cho thị trường tài chính nói chung. Câu chuyện về thanh khoản, quy mô thị trường cùng những giải pháp của cơ quan quản lý trong năm 2016 được kỳ vọng là bệ đỡ cho sự phát triển sôi động của thị trường trái phiếu Việt Nam trong năm 2017.

Những con số biết nói

Trong câu chuyện trao đổi với báo chí nhân dịp cuối năm, bà Nguyễn Hoàng Lan, Phó Tổng giám đốc phụ trách Sở giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) không giấu được niềm vui khi liên tiếp đưa ra những con số chứng minh cho sự thành công của thị trường trái phiếu mà đóng vai trò quan trọng là thị trường TPCP.

 Kiểm tra, giám sát đấu thầu trái phiếu điện tử. Ảnh: Tuấn Anh/TTXVN

Tính đến hết thời điểm cuối tháng 12/2016, tổng khối lượng trái phiếu trúng thầu qua HNX đạt 316.273 tỷ đồng, tăng gần 27% so với năm 2015. Về kỳ hạn, các trái phiếu có kỳ hạn dài đã được các tổ chức phát hành phát hành nhiều hơn trong năm, đặc biệt là các trái phiếu có kỳ hạn rất dài, lên tới 20, 30 năm. Tỷ trọng các trái phiếu có kỳ hạn dài từ 10 năm trở lên được phát hành đã chiếm 22,4% trong tổng giá trị phát hành năm 2016, giá trị này năm 2015 là 15,9%.

Trên thị trường thứ cấp, quy mô niêm yết của thị trường trái phiếu tính đến thời điểm cuối tháng 12/2016 là 930 nghìn tỷ đồng, tăng 23,4% so với năm 2015. Cơ cấu niêm yết có xu hướng tăng tỷ trọng các kỳ hạn dài, kỳ hạn bình quân toàn thị trường năm 2015 là 3,77 năm tăng lên thành 5,22 năm tại 23/12/2016.

Một điểm sáng đáng chú ý mà bà Lan chia sẻ đó là quy mô giao dịch với tổng giá trị giao dịch đạt 1.549.846 tỷ đồng, tương đương với giá trị giao dịch bình quân phiên đạt gần 6.431 tỷ đồng, tăng 78% so với năm 2015. Về tổng thể, thanh khoản thị trường năm 2016 duy trì tăng là kết quả tích cực đáng ghi nhận trong bối cảnh bài toán lãi suất đang có chiều đi xuống cũng như mức độ tăng trưởng tín dụng đạt 10,9% so với năm ngoái.
 
Dưới góc nhìn của những thành viên tham gia thị trường ông Phạm Hồng Hải, Tổng Giám đốc HSBC Việt Nam chia sẻ, thực tế thị trường TPCP đã có những thay đổi hết sức mạnh mẽ. Trước đây những đợt phát hành đa số là những lô nhỏ, thanh khoản yếu chuyển sang lô lớn thanh khoản đã tăng nhiều trên cả thị trường thứ cấp và sơ cấp. Có thể nhận thấy kết quả phát hành năm 2016 là một thành công lớn của Chính phủ.

Sự chuyển biến mạnh mẽ của thị trường TPCP cũng được ghi nhận tại đại hội nhiệm kỳ 3 của Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam (VBMA). Ông Đỗ Ngọc Quỳnh, Tổng Thư ký VBMA chia sẻ, quy mô của thị trường đã tăng trưởng khoảng 300% từ năm 2009-2016. So với GDP thì tổng dung lượng của cả TPCP và trái phiếu doanh nghiệp đang chiếm khoảng 25-26% GDP.

Tuy nhiên, ông Quỳnh cũng cho rằng, dù tốc độ phát triển nhanh nhưng quy mô thị trường phiếu Việt Nam vẫn còn nhỏ nếu so với các nước trong khu vực. Bởi thị trường của các nước trong khu vực đang chiếm khoảng 40-50% GDP của nước họ.

Thực tế cho thấy, với sự phát triển hiện nay, thị trường trái phiếu Việt Nam được nhìn nhận là còn nhiều dư địa và việc khai thác được hết nhưng lợi thế hiện tại trông chờ rất nhiều vào chính sách quản lý và điều hành của cơ quan chức năng.

Tạo sản phẩm mới hút dòng vốn ngoại

Nhìn vào sự dịch chuyển của các dòng tiền từ các nhà đầu tư nước ngoài trong năm 2016 có thể nhận thấy tiềm năng phát triển của các thị trường khác ngoài kênh đầu tư TPCP, tuy nhiên các nhà đầu tư khối ngoại cũng đánh giá cao thị trường TPCP Việt Nam.

Tuy nhiên để biến sự quan tâm trở thành việc tham gia đầu tư cũng là một khoảng cách mà theo ông Phạm Hồng Hải ,Tổng Giám đốc HSBC Việt Nam nhận định thì cần quảng bá, công bố thông tin nhiều hơn nữa mới có thể thu hút thêm được các dòng tiền từ khối ngoại.

Thực tế, đấy mới chỉ là câu chuyện về thông tin, còn để thị trường thực sự có sức hấp dẫn thì việc đa dạng sản phẩm theo thông lệ quốc tế cũng như làm mới các sản phẩm đang có là điều rất quan trọng.

Chia sẻ về câu chuyện này bà Nguyễn Hoàng Lan, Phó Tổng giám đốc phụ trách HNX cho biết , để thu hút thêm dòng vốn ngoại vào thị trường, chúng ta cần đa dạng hoá các sản phẩm theo thông lệ quốc tế để nhà đầu tư có thêm nhiều sản phẩm giao dịch trên thị trường.

Đặc biệt sắp tới thị trường trái phiếu chính phủ sẽ cho ra đời các sản phẩm mới bao gồm sản phẩm Sell buy back và Vay trái phiếu để bán. Qua việc cho ra đời hai bộ sản phẩm mới nói trên, độ thanh khoản của thị trường kỳ vọng sẽ được tăng cao dẫn đến việc các nhà đầu tư và nhất là nhà đầu tư nước ngoài sẽ nhìn thấy một thị trường giao dịch trái phiếu chính phủ thứ cấp sôi nổi, và thu hút các nhà đầu tư tối ưu hoá lợi nhuận của mình trên thị trường.

Ngoài ra, hai sản phẩm mới này cũng giảm bớt rủi ro mất khả năng thanh toán trên thị trường, cụ thể hơn các nhà đầu tư có thể dùng trái phiếu tương đương có cùng đặc điểm về kỳ hạn hoặc lãi suất để chuyển giao tại ngày thanh toán.

Bên cạnh sự đa dạng hóa các sản phẩm, một lĩnh vực mà lâu nay vẫn chưa tạo được sức hấp dẫn so với tiềm năng của nó đó là thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Thị trường trái phiếu doanh nghiệp chưa bứt phá phát triển do có nhiều vướng mắc tồn tại suốt nhiều năm qua. Doanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn khi muốn huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu.

Chia sẻ vấn đề này, ông Phạm Hồng Hải Tổng Giám đốc HSBC Việt Nam cho biết, ở mảng trái phiếu doanh nghiệp chúng ta làm chưa tốt, thanh khoản gần như không có và đa phần là các ngân hàng tư vấn phát hành cho doanh nghiệp chính là ngân hàng mua luôn số trái phiếu đó như vậy là không có thanh khoản trên thị trường. Cần phát triển thị trường có nhiều nhà đầu tư tham gia, bản thân công ty phát hành trái phiếu doanh nghiệp cần phải có chuẩn mực nhất định trên thị trường để đảm bảo tính minh bạch cho thị trường.

Cùng quan điểm này, ông Phạm Phú Khôi, Phó Tổng giám đốc VPBank cho rằng, thanh khoản không chỉ đơn giản là giao dịch trên thị trường mà cần phải thông qua các các công cụ phái sinh trong khi hiện tại thị trường mới chỉ dừng ở việc mua và giữ.

Từ thực tế này, cơ quan chức năng đang đề xuất Chính phủ các giải pháp tháo gỡ khó khăn để doanh nghiệp có nhiều thuận lợi hơn khi muốn phát thành trái phiếu để huy động. Theo bà Lan, cần cải cách thủ tục hành chính, giảm thiểu các điều kiện phát hành, ngoại trừ các điều kiện cơ bản cần thiết để đảm bảo tính hợp pháp của đợt phát hành.

Bên cạnh đó, tăng cường minh bạch hóa thông tin trên thị trường trái phiếu. Xây dựng trung tâm thông tin trái phiếu doanh nghiệp điện tử tập trung, thống nhất, tích hợp với hệ thống thông tin cấp quốc gia về toàn bộ thị trường trái phiếu Việt Nam.

Cùng với đó là việc tuân thủ các thông lệ, chuẩn mực quốc tế trong tổ chức giao dịch, thanh toán, rút ngắn khoảng cách với các thị trường khu vực , hướng tới kết nối với thị trường trái phiếu doanh nghiệp ASEAN +3. Trước hết, tổ chức giao dịch trái phiếu doanh nghiệp trên nền cơ sở hạ tầng ưu việt của thị trường TPCP

Bà Lan chia sẻ, thời điểm hiện tại theo chỉ đạo của Bộ Tài chính, Uỷ Ban chứng khoán Nhà nước và HNX đang trong bước hoàn thiện đề án trái phiếu doanh nghiệp. Đề án đã thực hiện đánh giá thực trạng thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam, tham khảo kinh nghiệm quốc tế tiêu biểu trong việc xây dựng thị trường trái phiếu, cụ thể là thị trường trái phiếu doanh nghiệp, từ đó đưa ra các giải pháp đối với thị trường Việt Nam.

Tuy nhiên bà Lan cũng cho rằng, điều kiện phát triển thị trường chỉ với nỗ lực từ phía nhà quản lý là không đủ. Bởi thị trường trái phiếu doanh nghiệp là một thị trường tiềm năng, cũng là thị trường đòi hỏi nhà đầu tư chuyên nghiệp, nhận biết tốt rủi ro. Các doanh nghiệp mong muốn phát hành trái phiếu cũng cần chuẩn bị minh bạch hóa thông tin tạo điều kiện cho các quyết định đầu tư cũng như tăng tính thanh khoản cho thị trường.

>> Liên hệ Mua bán cổ phiếu - Tư vấn đầu tư - Ủy thác đầu tư

Theo Đức Duy

TTXVN

Thị trường chứng khoán sắp có thêm một sản phẩm để NĐT cá nhân kiếm tiền từ biến động lãi suất

Hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ - nghe thì có vẻ "bác học" nhưng thực ra lại là một sản phẩm không quá phức tạp đối với nhà đầu tư cá nhân.

Từ trước đến giờ, sân chơi trái phiếu chỉ dành cho các nhà đầu tư lớn, các ngân hàng thương mại, tổ chức tài chính trong và ngoài nước. Các giao dịch trên thị trường cơ sở thường lên đến con số hàng trăm đến nghìn tỷ, do đó, không có cơ hội cho nhà đầu tư nhỏ lẻ tham gia thị trường hấp dẫn này.

Ví dụ, trong giai đoạn từ năm 2010-2013, thị trường cổ phiếu rất khó khăn thì Thị trường trái phiếu lại khá sôi động. Trong giai đoạn 2010 – 2011, khi thị giá Trái phiếu Chính phủ xuống thấp do lãi suất ngân hàng quá cao, nhiều tổ chức đã mua Trái phiếu Chính phủ và thu lợi rất lớn khi bán lại vào năm 2013 – lúc thị giá Trái phiếu chính phủ lên cao vì lãi suất huy động Ngân hàng thương mại giảm mạnh.

Cơ hội rất lớn này chỉ dành cho nhà đầu tư tổ chức, ngân hàng thương mai, trong khi nhà đầu tư nhỏ lẻ trên thị trường cổ phiếu chỉ biết đứng nhìn.

Tuy nhiên, “nỗi khổ” này sẽ không còn khi sản phẩm Hợp đồng tương lai trên trái phiếu Chính phủ dự kiến ra mắt trong năm 2017 như kế hoạch của cơ quan quản lý.

Hợp đồng tương lai trái phiếu được xây dựng như thế nào?

Theo một số tài liệu đào tạo do cơ quan quản lý công bố, Hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ dự kiến được xây dựng dựa trên các trái phiếu có kỳ hạn là 5 năm, quy mô hợp đồng 1 tỷ đồng. Giả sử với tỷ lệ ký quỹ là 10% thì nhà đầu tư chỉ cần bỏ ra 100 triệu đồng là có thể thực hiện mua hoặc bán một hợp đồng trái phiếu Chính phủ.

Việc lựa chọn tài sản cơ sở kỳ hạn 5 năm là phù hợp với thực tế vì thanh khoản loại kỳ hạn này khá cao trên thị trường cơ sở. Tháng đáo hạn của hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ là 3 tháng cuối của 3 quý gần nhất (ví dụ, tháng 3, tháng 6, tháng 9). Như vậy, trên thị trường sẽ luôn tồn tại ba mã hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ với các kỳ hạn tương ứng cho nhà đầu tư tham gia giao dịch.

Khác với hợp đồng tương lai chỉ số cổ phiếu, hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ được thanh toán bằng vật chất. Tại ngày thanh toán cuối cùng, nhà đầu tư nếu không tất toán hợp đồng thì sẽ được chuyển giao bằng trái phiếu thông qua hệ thống thanh toán bù trừ chứng khoán phái sinh của Trung tâm Lưu ký Chứng khoán.

Tuy nhiên, để có thể nhận trái phiếu vật chất nhà đầu tư phải đóng đủ tiền mua một trái phiếu cơ sở, hầu hết nhà đầu tư nhỏ lẻ do tiềm lực tài chính nhỏ sẽ lựa chọn phương án tất toán hợp đồng khi mã sản phẩm gần đến ngày giao dịch cuối cùng. Việc chuyển giao vật chất chủ yếu các nhà đầu tư lớn, các nhà đầu tư tổ chức với tiềm lực tài chính lớn.

Giao dịch hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ như thế nào?

Để thực hiện giao dịch mua bán hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ, nhà đầu tư phải mở một tài khoản tại thành viên giao dịch (Công ty chứng khoán, Ngân hàng thương mai) của Sở giao dịch Chứng khoán Hà nội và thực hiện đặt lệnh thông qua thành viên đó, việc giao dịch về cơ bản tương tư như giao dịch cổ phiếu trên thị trường cơ sở.

Như vậy, thao tác đặt lệnh mua bán là khá đơn giản cho nhà đầu tư khi tham gia thị trường phái sinh. Tuy nhiên, để có thể kiếm được tiền từ thị trường phái sinh nói chung và từ sản phẩm Hợp đồng tương lai trái phiếu nói riêng thì trước tiên nhà đầu tư cần phải trang bị cho mình những nền tảng kiến thức về thị trái phiếu cơ sở, nghiên cứu hành vi của nhà đầu tư trên thị trường cơ sở ảnh hướng khá lớn đến diễn biến Thị trường phái sinh.

Giống với tài sản cơ sở, Hợp đồng tương lai trái phiếu chịu ảnh hưởng rất lớn bởi lãi suất. Do đó, khi sản phẩm hợp đồng tương lai trái phiếu Chính phủ ra đời, nhà đầu tư sẽ căn cứ vào diễn biến lãi suất để thực hiện các giao dịch Arbitrade, giữa các sản phẩm trên thị trường cơ sở và sản phẩm trên Thị trường phái sinh, mua trái phiếu trên Thị trường phái sinh, bán trái phiếu trên thị trường cơ sở hoặc ngược lại. Sự ra đời của sản phẩm Hợp đồng tương lai trái phiếu trong năm 2017 mở ra cơ hội rất lớn rất nhà đầu tư cá nhân tham gia Thị trường trái phiếu.

>> Việt Nam sắp có thị trường phái sinh trái phiếu?

Phong Vũ

Theo Trí thức trẻ

Việt Nam sắp có thị trường phái sinh trái phiếu?

Đại diện Bộ Tài chính cho biết, năm 2017 sẽ trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Lộ trình phát triển thị trường trái phiếu giai đoạn 2017-2020. Trong đó, trên thị trường thứ cấp, đưa thị trường phái sinh trái phiếu đi vào hoạt động trong quý 1/2017.

Thông tin trên đưa ra tại Hội nghị Thành viên thị trường trái phiếu Chính phủ (TPCP) vừa được tổ chức.

Đại diện lãnh đạo Vụ Tài chính Ngân hàng – Bộ Tài chính đánh giá, thị trường TPCP năm 2016 có khối lượng phát hành đạt mức cao nhất từ trước đến nay, kỳ hạn phát hành được cải thiện rõ rệt, lãi suất phát hành có xu hướng giảm, công tác tái cơ cấu danh mục nợ TPCP được triển khai có hiệu quả và cơ sở nhà đầu tư cải thiện tích cực.

Lãnh đạo Vụ Tài chính Ngân hàng cũng cho biết, mục tiêu huy động vốn của năm 2017 dự kiến là 250,000 tỷ đồng TPCP, 34,395 tỷ đồng trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh, 8.000-10.000 tỷ đồng trái phiếu CQĐP.

Đặc biệt, sang năm 2017, Bộ Tài chính sẽ trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Lộ trình phát triển thị trường trái phiếu giai đoạn 2017-2020. Trong đó, về các giải pháp điều hành thị trường, phối hợp giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ phải tăng cường hơn nữa.

Theo đó, trên thị trường sơ cấp, sẽ thí điểm phát hành TPCP có lãi suất thả nổi từ quý 2, tiếp tục phát hành TPCP kỳ hạn dài 20, 30 năm. 

Trên thị trường thứ cấp, đưa thị trường phái sinh trái phiếu đi vào hoạt động trong quý 1/2017. Về thanh toán, thực hiện cơ chế chuyển chức năng thanh toán TPCP sang NHNN trong quý 1/2017. Về phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN), xây dựng cơ sở dữ liệu phát hành TPDN để củng cố việc công bố thông tin trên thị trường TPDN.

Trong năm 2017, Kho bạc Nhà nước cũng sẽ phát hành đa dạng các loại kỳ hạn trái phiếu (từ dưới 1 năm đến 30 năm).

Theo thống kê từ Kho bạc Nhà nước trong năm 2016, thị trường trái phiếu Chính phủ sơ cấp đã tăng trưởng gấp hơn 1,4 lần (so với năm 2015), với tổng khối lượng phát hành của đạt 281.750 tỷ đồng. Tính đến 31/12/2016, dư nợ trái phiếu Chính phủ đã đạt khoảng 26% GDP.

Về cơ cấu nhà đầu tư, tỷ trọng nhà đầu tư nước ngoài tăng từ 8,35% (năm 2015) lên 12,38% (năm 2016), bên cạnh đó các công ty bảo hiểm, quỹ đầu tư, công ty tài chính cũng tăng lên mức 20,13%, còn lại tỷ lệ sở hữu của khối các ngân hàng thương mại là 51,7%. 

>> Liên hệ Mua bán cổ phiếu - Tư vấn đầu tư chứng khoán - Ủy thác đầu tư

Theo Linh Nga

Diễn đàn doanh nghiệp