Peter Lynch, người được mệnh danh là
nhà quản lý tiền số một trên thế giới đã phát triển Quỹ Magellan Fund từ
20 triệu đôla năm 1977 lên đến mức 14 tỷ đôla năm 1990.
Để thành công, theo Peter Lynch, nhà đầu tư cá nhân phải tự hỏi bản thân mình những câu hỏi sau:
- Mục tiêu đầu tư của bạn là gì? Nếu không có mục tiêu rõ ràng thì rất khó thành công.
- Bạn sẽ đầu tư trong khoảng thời gian ngắn hay dài? Hãy nghĩ đến thời gian dài.
- Bạn sẽ phản ứng như thế nào nếu giá cổ phiếu mình
đang đầu tư xuống đột ngột? Hãy bỏ qua những chu kỳ lên xuống giá bất
thường.
- Bạn đã có căn nhà của mình chưa? Hãy là chủ một căn nhà trước khi bỏ tiền vào đầu tư.
Theo Peter Lynch, nhà đầu tư cá nhân không phải lúc
nào cũng thua nhà đầu tư tổ chức. Nhà đầu tư cá nhân có thể hành động
nhanh, và có thể nghiên cứu thông qua những quan sát, trải nghiệm hàng
ngày của mình với sản phẩm của các công ty niêm yết trong tư cách là
người tiêu dùng đối với sản phẩm. Nhờ đó, nhà đầu tư cá nhân có thể mua
những cổ phiếu khá tốt mà nhà đầu tư tổ chức không quan tâm.
Cách lấy thông tin
Thứ nhất, nếu nhà đầu tư có công ty môi giới, thì phải
sử dụng hết những dịch vụ mà nhà môi giới có trách nhiệm phải cung cấp.
Luôn luôn hỏi nhà môi giới những số liệu trong quá khứ, tiềm năng phát
triển, và số liệu nào để hỗ trợ cho sự tư vấn, đề xuất của nhà môi giới.
Cách thứ hai là gọi thẳng cho phòng quan hệ với nhà đầu tư của công ty
(Investor Relations).
Theo ông, nhà đầu tư nên khôn ngoan trong câu hỏi của
mình. Đừng bao giờ hỏi: tại sao giá cổ phiếu của công ty đi xuống, sẽ
nhận câu trả lời “có trời mới biết”. Không hỏi “công ty sẽ lãi trong năm
nay bao nhiêu” mà hỏi rằng “thị trường dự đoán mức lợi nhuận của công
ty trong năm nay sẽ là bao nhiêu?”.
Cách thứ ba là nghiên cứu báo cáo thường niên. Con số
đầu tiên Lynch khuyên nhà đầu tư nên xem xét là tiền mặt và những gì
tương đương tiền mặt sau khi đã trừ đi nợ dài hạn. Lấy số tiền mặt trừ
nợ này chia cho tổng số cổ phiếu. Thương số này sẽ là mức chặn cuối cùng
của thị giá. Thị giá không thể nào thấp hơn mức này. Như vậy nếu có cổ
phiếu nào thấp hơn số này là nhà đầu tư nên mua ngay lập tức.
Con số thứ hai nên xem xét là tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở
hữu. Cao quá thì sẽ ảnh hưởng đến sự lành mạnh và phát triển của công
ty, nhưng thấp quá cũng không tốt, công ty không tận dụng được hiệu quả
đòn bẩy của nợ. Theo ông, tùy ngành, nhưng tỷ lệ nợ trên vốn nên ở quanh
mức 25%.
Hãy tìm cổ phiếu tốt từ sáu loại công ty
Quan trọng nhất trong đầu tư, theo ông là phải tìm
được cổ phiếu của các công ty kinh doanh thành công, hay chính xác hơn
là những cổ phiếu có giá trị. Khi đã chọn được những cổ phiếu đó, việc
lên xuống thị giá của các cổ phiếu đó không còn quan trọng. Và ông rất
giỏi khi tìm kiếm những “ten bagger” - những cổ phiếu có khả năng tăng
trưởng giá trị lên 10 lần (hay 1.000%).
Peter Lynch chia các công ty ra làm sáu loại như sau:
Slow Grower: Đây là những công ty lớn, ổn định đã trải
qua những giai đoạn của chu kỳ phát triển. Các công ty này hiện tại chỉ
tăng trưởng với tốc độ nhỉnh hơn một chút so với tốc độ tăng trưởng của
cả nền kinh tế
Stalwarts: Những công ty đã ổn định này năng động hơn
các công ty Slow Grower một chút, nhưng vẫn thuộc loại công ty tăng
trưởng chậm.
Fast Growers: Đây là những công ty đang tăng trưởng mạnh mẽ, có khi đến 20-25%/năm.
Cyclicals: Đó là những công ty mà kết quả kinh doanh cũng như thị giá cổ phiếu lên và xuống theo chu kỳ.
Asset Plays: Đây là những công ty có những tài sản với
trị giá cao mà thị trường không nhận biết. Peter Lynch cho rằng không
phải lúc nào Wall Street cũng định giá chính xác.
Turnarounds: Đây là những công ty có khả năng xoay
chuyển tình thế. Cứ mỗi khi đối diện với khó khăn, những công ty này có
đủ tài lực để thay đổi tình hình qua hướng sáng sủa hơn.
Peter Lynch ưu tiên chọn nhóm công ty Fast Growers,
Asset Plays, Turnarounds vào danh mục đầu tư của mình. Tuy vậy ông cảnh
báo rằng, sự phân loại các công ty có tính cách tương đối theo thời
gian.
Do đó cứ vài tháng một lần, phải kiểm tra và phân loại lại.
Công ty càng đơn giản càng tốt
Cũng gần giống với Warren Buffett, Peter Lynch chỉ
thích đầu tư vào những công ty mà ông nắm rõ sự vận hành. Ông thích
những công ty đơn giản và có ưu thế cạnh tranh cao: ưu thế là ưu thế về
thương hiệu, hay những thế mạnh về sản xuất, chất lượng sản phẩm. Với ưu
thế cạnh tranh cao, công ty sẽ tránh khỏi rủi ro khi thay đổi quản lý.
Điều quan trọng nhất để đầu tư vào một công ty là tài
sản và khả năng tạo ra lợi nhuận của nó. Trước khi đầu tư vào cổ phiếu
của bất kỳ công ty nào, Peter Lynch khuyên chúng ta hãy tự hỏi và tự đối
thoại với bản thân mình trong hai phút: cái gì tạo ra giá trị cho công
ty này, và công ty có thể thành công không?
Ngoài những nguyên tắc cơ bản như giá trị tài sản,
doanh số bán hàng, tỷ số tiềm năng của lợi nhuận trên thị giá, khả năng
thanh khoản, Peter Lynch còn quan sát một số dấu hiệu khác để tìm ra
những cổ phiếu tốt: người trong công ty có mua cổ phiếu đó không? Công
ty có đang mua lại cổ phiếu của mình không?
Tránh đầu tư
Peter Lynch khuyên chúng ta tránh đầu tư vào những cổ phiếu sau:
- Cổ phiếu được “đồn” sẽ là sao sáng. Đây sẽ là một
Intel, một Microsoft tương lai... Những ngôi sao sáng như vậy rất hiếm.
Và nếu ai cũng biết nó là sao sáng thì nó khó có khả năng trở thành sao
sáng vì lúc đó giá đã được đưa lên cao rồi.
- Công ty mua công ty khác để đa dạng hóa. Peter Lynch
không tin là những phi vụ mua bán lớn sẽ tạo ra sức mạnh hợp quần, và
thường thì các công ty không quản lý hiệu quả nhiều chức năng phát sinh
đột ngột của mình. Ông khuyên nhà đầu tư đừng nên đưa tiền vào những phi
vụ mua bán “dở hơi” như vậy.
- Những công ty trung gian - không phải là nhà sản
xuất, dịch vụ hay trực tiếp phân phối sản phẩm - và phụ thuộc vào một
vài khách hàng chính. Khi một hai khách hàng không tiếp tục hợp tác thì
tình hình kinh doanh của công ty sẽ trở nên rất tệ.
- Những công ty có tên quá đẹp, quá hấp dẫn thị
trường. Peter Lynch khuyên chúng ta tìm kiếm những cổ phiếu có tên bình
thường, thậm chí xấu, những cổ phiếu có giá trị mà không bị để ý.
(Theo TBKTSG)
