Nghĩ về nghề ngân hàng

Người làm ngân hàng nghĩ gì qua một năm chứng kiến nhiều đồng nghiệp sa vào vòng lao lý?

Những người làm ngân hàng lành nghề cho rằng nền tảng cho nghề ngân hàng đã được cải thiện tích cực trong vài năm gần đây, song vẫn cần thêm nhiều thay đổi.. Ảnh: Mai Lương

 Lo cho người, lo cho mình

“Năm qua là một năm nhiều khác biệt. Đầu năm thì bối rối vì không có nhiều tín hiệu dễ đoán định sự biến thiên của thị trường và sự tăng trưởng của ngành ngân hàng, đến giữa năm thì mọi thứ tốt lên khá rõ và đến bây giờ nhiều ngân hàng đã có thể “thư giãn” bởi kết quả đạt được hầu hết tốt hơn dự báo. Song, cũng dễ thấy năm 2016 là năm có nhiều người làm trong nghề dính vào vòng lao lý, bị điều tra, khởi tố, bắt giam, hay trong danh sách cấm xuất cảnh... khiến tôi và các đồng nghiệp cũng không khỏi suy nghĩ về các vấn đề liên quan đến nghề của mình”. Đó là tâm sự của một tổng giám đốc ngân hàng với TBKTSG bên thềm năm mới.

Làm nghề ngân hàng hơn 20 năm, ông nói có những việc chính bản thân ông chứng kiến với vai trò người trong cuộc, cũng có khi là người bên ngoài quan sát, tâm trạng theo thời gian cũng có nhiều thay đổi. 

“Trước kia tôi từng rất hoang mang, bối rối song nay thì thấy bình thường hơn. Như khi xảy ra vụ Epco - Minh Phụng, khi đó tôi mới đi làm ngân hàng được một vài năm, đã định bỏ nghề vì thấy nghề này nguy hiểm, vì sợ. Về sau này, làm trong ngành nhiều năm tôi hiểu đó thực sự là tai nạn. Tai nạn xảy ra một phần do lỗi của người thực hiện, tất nhiên rồi, nhưng một phần có lý do khách quan từ môi trường bên ngoài. Tôi dám nói như vậy bởi môi trường làm nghề còn nhiều chỗ khuất, trong điều kiện cạnh tranh thông tin rất mong manh, thậm chí có quy tắc pháp lý cũng còn mong manh lắm”, vị tổng giám đốc này nói.

Ông ngập ngừng: “Đồng nghiệp sa chân, tuy đó là chuyện của người ta nhưng cũng là chuyện liên quan đến mình... Nhìn người mà phải nhìn lại mình bởi biết đâu một ngày mình cũng có thể bị sảy chân một cách vô thức thì sao?”.

 Các “ông chủ” phải thay đổi

“Khi một người lãnh đạo ngân hàng ra quyết định, họ mường tượng quyết định đó sẽ thành công và kết quả của nó là sẽ có những điều tốt hơn đến với ngân hàng và đến với cá nhân người đó. Nhưng việc thực hiện các quyết định không phải lúc nào cũng đạt kết quả thành công như kịch bản”, một người điều hành ngân hàng khác chia sẻ.

Đã đến lúc các cổ đông nhỏ cần tập trung xung quanh thành viên hội đồng quản trị độc lập để tạo áp lực cho các cổ đông lớn tuân thủ pháp luật và minh bạch hơn.

Theo ông, “trước nhiều vụ trục trặc đã xảy ra, bài học rút ra là người có quyền lực - ông chủ, phải thay đổi”. Có những ngân hàng ông biết không ai dám cản các quyết định của ông chủ và vô hình trung bộ máy bị vô hiệu hóa. 

Vì vậy, “khi anh đưa ra ý kiến mà trong hội đồng có ý kiến phản đối thì nên xem xét lại, học cách chấp nhận những ý kiến khác biệt với mình. Tuy anh có quyền quyết định nhưng việc mình đơn phương quyết hết là có hại cho tổ chức chứ không có lợi như anh vẫn nghĩ, thậm chí có hại cho chính bản thân anh”. Ông thẳng thắn: “Đôi khi, từ bỏ bớt vai trò của mình cũng có nghĩa là lãnh đạo”.

Còn về phía những người chọn nghề ngân hàng, theo vị này, cũng cần “thức tỉnh”. Từ lúc bắt đầu vào nghề- “làm lính”, cần hiểu ngành ngân hàng là ngành huy động, quản lý tiền của công chúng nên có nhiều cám dỗ, việc đầu tiên phải làm cho được là tách bạch tiền của người ta với tiền của mình. Ông khuyên những người mới vào nghề tìm ngân hàng nào có nền tảng tốt, quy tắc hành xử bền vững để khởi nghiệp. Vì xét cho cùng, đạo đức kinh doanh nói chung và đạo đức nghề nghiệp nói riêng không thời nào là không cần thiết.

Xây dựng nền tảng nghề

Những người làm ngân hàng lành nghề cho rằng nền tảng cho nghề ngân hàng đã được cải thiện tích cực trong vài năm gần đây. Đó là điểm đáng ghi nhận của thị trường với cơ quan quản lý, song vẫn cần thêm nhiều thay đổi.

“Trong năm năm qua Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ban hành, sửa đổi và trình Chính phủ ban hành nhiều văn bản quy phạm pháp luật liên quan, có những văn bản mang tính đột phá hướng đến các chuẩn mực quản trị hệ thống quốc tế. Tuy còn một số điểm đang gây tranh luận về tính đồng bộ nhưng nhìn chung hệ thống pháp luật trong ngành ngân hàng đã được cải thiện đáng kể. Hoạt động của các tổ chức tín dụng hiện nay đã an toàn hơn trước khá nhiều”, lãnh đạo một ngân hàng nước ngoài nhận xét.

Tuy nhiên, theo vị này, NHNN cần có hành động triệt để với các sai phạm tồn đọng kéo dài. Bộ máy thanh tra, giám sát ngân hàng phải được tăng cường hơn. Nhiều vụ việc cho thấy sai phạm của ngân hàng xảy ra rất lâu nhưng qua nhiều đợt thanh tra giám sát mới phát hiện ra. Vì sao lại như vậy? Trách nhiệm thuộc về ai?

NHNN cũng cần siết chặt hơn các quy định về tiêu chuẩn với những người tham gia quản trị, điều hành ngân hàng. Không phải cứ là cổ đông lớn, bỏ ra nhiều tiền mua cổ phần là nghiễm nhiên được ứng cử vào hội đồng quản trị ngân hàng mà còn cần có các tiêu chuẩn về chuyên môn và đạo đức nghề nghiệp. Có rất nhiều trường hợp các thành viên hội đồng quản trị ngân hàng chưa từng có chút kinh nghiệm làm việc ngân hàng, chỉ đơn thuần lại đại diện vốn cho một cổ đông lớn. Những người đó sẽ điều hành ngân hàng thế nào, liệu họ có dễ dàng bị chi phối hay không?

Bên cạnh đó, theo một luật sư phụ trách pháp chế ngân hàng, cần quan tâm đến vai trò giám sát của cổ đông ngân hàng và tách bạch vai trò quản trị của cổ đông lớn (đại diện trong hội đồng quản trị) và vai trò điều hành của ban điều hành. Ông nói: “Rất nhiều trường hợp sai phạm trong ngành là do chính các cổ đông lớn thao túng mà có trường hợp cổ đông lớn vừa làm quản trị vừa làm điều hành ngân hàng. NHNN cần nhấn mạnh vai trò của các thành viên độc lập trong hội đồng quản trị ngân hàng. Nhiều vụ sai phạm trong ngân hàng cho thấy vai trò của thành viên hội đồng quản trị độc lập rất mờ nhạt. Đã đến lúc các cổ đông nhỏ cần tập trung xung quanh thành viên hội đồng quản trị độc lập để tạo áp lực cho các cổ đông lớn tuân thủ pháp luật và minh bạch hơn”.

Ngoài ra, cần làm rõ hơn các quy tắc đạo đức nghề nghiệp. Các chức danh thành viên hội đồng quản trị độc lập hay tổng giám đốc tại các ngân hàng nước ngoài đều có những quy tắc đạo đức nghề nghiệp bắt buộc phải tuân thủ (ví dụ, tổng giám đốc ngân hàng không được phép bước vào casino, kể cả chỉ đi vào để tham quan). Các ngân hàng Việt Nam đã xây dựng được các chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp như vậy chưa?

Đáng lưu ý, còn có các ý kiến cho rằng các cổ đông của ngân hàng cũng không phải là vô can. Cổ đông ngân hàng phải hiểu rằng do tính chất hoạt động đặc thù của ngân hàng nên việc tuân thủ pháp luật, minh bạch thông tin, đảm bảo sự an toàn... là các tiêu chí ưu tiên hàng đầu trong hoạt động của tổ chức này, thứ đến mới là lợi nhuận, cổ tức. Nhưng ở nhiều cuộc họp đại hội đồng cổ đông ngân hàng, cổ đông “làm loạn” như “hàng tôm càng cá” chỉ vì lợi nhuận và cổ tức mà không nghĩ đến các yếu tố khác.

>> Mua bán cổ phiếu - Tư vấn đầu tư - Ủy thác đầu tư

TBKTSG

Cổ phiếu địa ốc: Sau sóng lớn là...

Chu kỳ phục hồi mạnh mẽ của thị trường BĐS trong 2 năm qua đã tác động tích cực đến nhiều DN địa ốc, giúp cho ông chủ các DN này trở thành những người giàu có bậc nhất trên thị trường chứng khoán Việt.

2016 kết thúc khá rực rỡ cho họ các công ty BĐS và xây dựng khi giá nhiều cổ phiếu tăng trưởng vượt bậc. Điển hình như cổ phiếu CII kết thúc năm với tăng trưởng 37%, VIC tăng 25%, cổ phiếu CTD tăng ấn tượng gần 80%, HBC tăng gần gấp đôi, hay tay lính mới là Công ty xây dựng Faros (ROS) tăng “thần kỳ” từ mức 18.000 đồng lên xấp xỉ 118.000 đồng.

Những ngày cuối năm, thị trường cũng chào đón sự có mặt của cổ phiếu Novaland (NVL). Giá cổ phiếu công ty này đã tăng gần 20% ngay trong những ngày đầu tiên để đạt đến giá trị gần 60.000 đồng, đưa giá trị vốn hóa của DN chạm ngưỡng hơn 1,5 tỷ USD.

Ảnh minh họa

Tất nhiên, bên cạnh những cổ phiếu tăng trưởng khởi sắc thì vẫn có một số mã khác đi ngang hay giật lùi như cổ phiếu PDR của BĐS Phát Đạt, HQC của địa ốc Hoàng Quân... do kết quả kinh doanh không được như kỳ vọng của giới đầu tư cũng như kém về năng lực cạnh tranh so với đối thủ. Nhưng có thể nói, chu kỳ phục hồi mạnh mẽ của thị trường BĐS trong 2 năm qua đã tác động tích cực đến nhiều DN địa ốc, giúp cho ông chủ các DN này trở thành những người giàu có bậc nhất trên thị trường chứng khoán Việt.

Câu hỏi đặt ra là bước sang năm mới như 2017, liệu ngành BĐS, xây dựng có tiếp tục tăng trưởng nóng?

2016, theo ghi nhận của hãng tư vấn thị trường CBRE Việt Nam, tổng số lượng căn hộ tiêu thụ được trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh là 35.008 căn. Có thể thấy tuy con số này được xem vẫn rất ấn tượng trong nhiều năm trở lại đây, nhưng nó vẫn giảm nhẹ 4% so với năm trước đó. Đó là một trong những dấu hiệu chững lại của thị trường.

Năm ngoái, tổng nguồn cung căn hộ mới ra thị trường là 37.419 căn. Trong năm nay, con số này dự kiến sẽ tăng đột biến lên 43.861 tỷ đồng với hàng chục dự án có quy mô lớn sẽ được bán ở khu Đông và khu Nam Sài Gòn. Trong bối cảnh người mua nhà ngày càng đòi hỏi nhiều hơn và thận trọng hơn, thì với nguồn cung lớn hơn, áp lực cạnh tranh giữa các dự án sẽ trở nên cực kỳ lớn.

“Hoàn thành đúng tiến độ vẫn chưa đủ, các dự án mới sẽ cần phải có cơ sở vật chất tốt và một cộng đồng dân cư sống động để thu hút người mua”, bà Dương Thùy Dung, Giám đốc Nghiên cứu và Tư vấn của CBRE Việt Nam, nhận định.

Theo phân tích của các chuyên gia, thị trường địa ốc trong 2017 có thể sẽ chứng kiến sự chuyển dịch lớn, trong đó phân khúc tầm trung đến nhà có giá phải chăng sẽ dẫn dắt thị trường. Điều này được cho là sẽ giúp thị trường phát triển bền vững hơn.

Nhưng không phải chủ đầu tư nào cũng mặn mà với các phân khúc cấp thấp bởi biên lợi nhuận thu được không hấp dẫn bằng phân khúc cao cấp. Đó cũng là lý do vì sao ngay trong 2016, giá cổ phiếu của các DN tập trung nhiều ở phân khúc cấp trung và thấp như Nam Long, Thủ Đức House không mấy tăng trưởng dù vẫn duy trì được kết quả kinh doanh khá tích cực.

Thách thức còn đến từ định hướng tín dụng cho thị trường BĐS đang bị thu hẹp lại. Kể từ 2017, theo Thông tư 06/2016 của NHNN, tỷ lệ sử dụng vốn ngắn hạn để tài trợ cho các dự án trung và dài hạn của các ngân hàng sẽ giảm từ 60% xuống chỉ còn 50%. Hệ số rủi ro cho các khoản tín dụng địa ốc cũng tăng từ 150% lên 200% - gây áp lực lớn hơn cho các chủ đầu tư trong việc tìm kiếm nguồn huy động vốn.

Trong bối cảnh đó, việc phát hành thêm cổ phiếu, hay phát hành trái phiếu có hay không có quyền chuyển đổi cho các định chế tài chính nước ngoài có thể là giải pháp hữu hiệu để giúp các chủ đầu tư vượt khó. Dĩ nhiên, các đợt phát hành này thành công hay không còn phụ thuộc vào thương hiệu, năng lực của các chủ đầu tư cũng như diễn biến nói chung của thị trường chứng khoán.

Kết thúc năm 2016, chỉ số VN-Index bứt phá khá mạnh khi tăng gần 14,8%, nhưng có dấu hiệu hụt hơi vào các tháng cuối năm do hành vi rút vốn mạnh tay của các nhà đầu tư ngoại.

Có thể trong bối cảnh nguồn lực đầu tư trong nước bị giới hạn, các thương vụ M&A và dòng vốn đầu tư của khối ngoại sẽ đóng vai trò lớn hơn trên thị trường. Điều này là có cơ sở bởi hiện sức hấp dẫn của thị trường Việt Nam đang cao hơn so với tình trạng trì trệ của các quốc gia khác. Các quy định hiện cũng trở nên dễ thở và mở rộng hơn cho các nhà đầu tư ngoại đầu tư và kinh doanh nhà tại Việt Nam.

Trong 2016, các dự án của nhà đầu tư ngoại như Keppel Land, CapitaLand có tỷ lệ bán hàng thành công khá cao, do thiết kế bắt mắt và có vị trí tốt. Khối ngoại cũng thực hiện nhiều thương vụ M&A có quy mô lớn trên khắp các phân khúc: từ khách sạn, resort, văn phòng đến chung cư, căn hộ dịch vụ cho thuê, trong đó các nhà đầu tư tích cực nhất là Singapore, Hàn Quốc, Nhật Bản.

>> Mua bán cổ phiếu - Tư vấn đầu tư - Ủy thác đầu tư

 Thời Báo Ngân Hàng